Komunia pod dwiema postaciami

Komunia pod dwiema postaciami

Wcześniej w Kościele Rzymskokatolickim zwyczaj udzielania Komunii św. pod dwiema postaciami (chleba i wina) nie tylko celebrującym kapłanom, ale również wiernym był praktykowany bodajże do XII wieku. I właśnie w w pewnym momencie Kościół zachodni zdecydował się udzielać Komunii tylko pod postacią chleba. Dlaczego tak zdecydował? Na pewno nie były to błache powody, czy jakieś widzi mi się Kościoła. O. Jacek Salij podaje trzy takie powody. Po pierwsze, właśnie w tamtym czasie bardzo rozwinęła się w Kościele pobożność eucharystyczna i zaczęto zwracać więcej uwagi na to, żeby Eucharystię chronić nawet przed pozorami materialnego znieważenia. Ludzie zaczęli bardziej niż przedtem niepokoić się tym, że podczas udzielania Komunii pod postacią wina czasem jakaś jej kropla upadnie na ziemię, spłynie po brodzie, czasem znów kapłanowi bezwiednie przechyli się kielich, itp. Tyle o. Salij. Na pewno były też jeszcze inne powody, jak to że komunia pod dwiema postaciami, to pełna Komunia Święta, a pod jedną postacią to nie pełna.

Już Sobór w Konstancji (1415) zajął się sprawą Komunii św. pod dwiema postaciami, a później jeszcze dogmatyczny Sobór Trydencki, który miał miejsce w latach 1545-1563.

Treść Soboru w Konstancji

Sesja 13 (15 czerwca 1415)

[I. Potępienie komunii pod dwiema postaciami, przywróconej wśród Czechów przez Jakubka ze Stfibra]

1. W imię świętej i niepodzielnej Trójcy, Ojca, Syna i Ducha Świętego. Amen. W niektórych częściach świata pewni ludzie ośmielają się nierozważnie twierdzić, że lud chrześcijański powinien przyjmować święty sakrament Eucharystii pod dwiema postaciami - chleba i wina, i przez lekkomyślność udzielają ludowi świeckiemu komunii nie tylko pod postacią chleba, lecz także pod postacią wina, również po jedzeniu bez zachowania postu [eucharystycznego]. Z uporem twierdzą, że w ten sposób należy udzielać komunii, przeciwstawiając się chwalebnemu zwyczajowi Kościoła, racjonalnie uzasadnionemu, który, co godne potępienia, usiłują odrzucić jako świętokradztwo, nawiązując do początków.

2. Z tego właśnie powodu obecny sobór powszechny w Konstancji, prawomocnie zgromadzony w Duchu Świętym, usilnie pragnąc zatroszczyć się z powodu tego błędu o zbawienie wiernych, po przeprowadzeniu wnikliwych narad wielu uczonych znawców prawa zarówno Bożego, jak i ludzkiego, wyjaśnia, postanawia i ustala, że choć Chrystus po Wieczerzy ustanowił i przekazał swoim uczniom ten czcigodny Sakrament pod obiema postaciami chleba i wina, to jednak bez względu na to czcigodna powaga świętych kanonów i przyjęty zwyczaj Kościoła nakazywał i nakazuje, żeby nie był on sprawowany po jedzeniu, i przyjmowany przez wiernych inaczej, jak na czczo, chyba że w czasie choroby lub innej konieczności uznanej i zaakceptowanej przez prawo czy przez Kościół.

3. Podobnie jak zwyczaj ten słusznie wprowadzono dla uniknięcia pewnych niebezpieczeństw i zgorszeń, tak samo z podobnej i nawet ważniejszej przyczyny, można było wprowadzić i rozumnie przestrzegać obecnego zwyczaju; choć w Kościele pierwotnym wierni przyjmowali ten Sakrament pod dwiema postaciami, to jednak później pod dwiema postaciami przyjmował go tylko konsekrujący, a wierni jedynie pod postacią chleba. Z całą pewnością należy jednak wierzyć i nie wątpić, że ciało i krew Chrystusa w całości zawierają się zarówno pod postacią chleba, jak i wina.

4. Ponieważ taki zwyczaj, wprowadzony rozumnie przez Kościół i świętych ojców, zachowywano bardzo długo, powinien być uważany za prawo, którego nie wolno odrzucać albo zmieniać samowolnie na nowe bez zgody Kościoła. Dlatego mówić, że zachowywanie tego zwyczaju lub prawa jest świętokradzkie albo niedozwolone, należy uważać za błędne; ci, którzy z uporem głoszą poglądy przeciwne niż powiedziano wyżej, muszą być traktowani jako heretycy i surowo ukarani przez miejscowych biskupów diecezjalnych, ich urzędników albo inkwizytorów heretyckiej nieprawości, w tych królestwach czy prowincjach, gdzie ośmielono by się podjąć jakieś praktyki sprzeczne z zaleceniami tego dekretu, według sankcji prawnych i kanonicznych, przyjętych przewidująco przeciw heretykom i ich zwolennikom, ku pożytkowi wiary katolickiej.

II. Żaden kapłan pod karą ekskomuniki nie udzieli ludowi komunii pod dwiema postaciami chleba i wina.

Podobnie święty synod postanawia i wyjaśnia w powyższej sprawie najczcigodniejszym ojcom w Chrystusie, patriarchom, prymasom, arcybiskupom, biskupom i ich wikariuszom w sprawach duchownych, gdziekolwiek by nie byli ustanowieni, że powinny być przeprowadzone procesy, w których powagą tego świętego soboru i pod karą ekskomuniki poleca się im i nakazuje, aby skutecznie karali sprzeniewierzających się temu dekretowi. Tych, którzy przekroczyli prawo przez udzielanie ludowi komunii pod dwiema postaciami chleba i wina nauczając, że tak powinno się czynić, po nakłonieniu do pokuty, niech przyjmą z powrotem na łono Kościoła, po nałożeniu na nich zbawiennej pokuty odpowiedniej do winy. Ci, którzy przez zatwardziałość nie podejmą i nie odbędą pokuty, muszą zostać ukarani cenzurami kościelnymi jako heretycy, przy odwołaniu się do pomocy ramienia świeckiego, o ile zajdzie taka potrzeba.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

SOBÓR TRYDENCKI - Sesja XXI (1562)
Nauka o Komunii pod dwiema postaciami i Komunii małych dzieci

(Cytować jako: BF VII.309-317; Denz. 929a-937; DS 1725-1734)

[Wstęp] – Święty, ekumeniczny i powszechny Sobór Trydencki, prawnie zebrany w Duchu Świętym pod przewodnictwem tych samych legatów Stolicy Apostolskiej, widząc, że o budzącym lęk i cześć Najświętszym Sakramencie Eucharystii, dzięki przemyślności niegodziwego szatana, krążą w rozmaitych miejscach różne i potworne błędy, skutkiem czego w niektórych stronach wielu – jak się zdaje – odstąpiło od katolickiej wiary i posłuszeństwa, uznał za wskazane wyłożyć na tym miejscu to, co dotyczy Komunii pod dwiema postaciami i Komunii dzieci. Dlatego zabrania wszystkim wierzącym w Chrystusa, żeby nie odważali się o tych sprawach odtąd inaczej nauczać, wierzyć lub głosić kazań, niż jest to wyjaśnione i określone w tych dekretach.

Rozdział I. Świeccy i duchowni, którzy nie celebrują, nie są zobowiązani prawem Bożym do Komunii pod dwiema postaciami. – Przeto ten święty Sobór, pouczony przez Ducha Świętego, który jest Duchem „mądrości i rozumu, Duchem rady i mocy” [por. Iz 11, 2], oraz idąc za sądem i zwyczajami samego Kościoła, oświadcza i naucza, że świeccy i duchowni, jeśli nie celebrują, żadnym prawem Bożym nie są zobowiązani do przyjmowania Sakramentu Eucharystii pod dwiema postaciami, i że bez obrazy wiary wątpić nie można, iż komunia pod jedną postacią wystarcza im do zbawienia.

Choć Chrystus Pan podczas Ostatniej Wieczerzy ustanowił czcigodny ten Sakrament pod postacią chleba i wina i podał Apostołom [por. Mt 26,26n; Mk 14,22n; Łk 22,29n; 1 Kor 11,24n], jednak taki sposób ustanowienia i podania nie zmierza do tego, by z ustanowienia Pańskiego wszyscy wierni byli zobowiązani do przyjmowania obu postaci [kan. 1 i 2]. Również i z mowy podanej w rozdziale VI św. Jana nie można słusznie wnioskować, że nakazana jest przez Pana Komunia pod dwiema postaciami (kan. 3), jakkolwiek by ją rozumiano według różnych interpretacji świętych Ojców i Doktorów. Bo ten sam, który powiedział: „Jeślibyście nie pożywali ciała Syna człowieczego i nie pili krwi Jego, nie będziecie mieć życia w sobie” [J 6, 53], powiedział też: „Kto spożywa ten chleb, żyć będzie na wieki” [J 6, 51]. I Ten, co powiedział: „Kto spożywa ciało moje i pije krew moją, posiada życie wieczne” [J 6, 54], powiedział także: „Chleb, który ja dam, jest ciało moje za życie świata” [J 6, 51]. Wreszcie Ten, który powiedział: „Kto spożywa ciało moje i pije krew moją, przebywa we mnie a ja w nim” [J 6, 56], powiedział również: „Kto spożywa ten chleb, żyć będzie na wieki” [J 6, 58].

Rozdział II. Władza Kościoła nad udzielaniem Sakramentu Eucharystii. – Nadto Sobór oświadcza, że Kościół od wieków posiadał tę władzę, żeby w udzielaniu sakramentów, z zachowaniem ich istoty, mógł zawsze wprowadzać lub zmieniać to, co według różnorodności rzeczy, czasów i miejsc uzna za odpowiednie czy to dla pożytku przyjmujących, czy też dla uczczenia samych sakramentów. To już dość jasno, jak się zdaje, zaznaczył Apostoł, mówiąc: „Niech o nas każdy człowiek myśli jak o sługach Chrystusa i szafarzach tajemnic Bożych” [1 Kor 4, 1]. Że ząs tej władzy rzeczywiście używał, to wiadomo nam nie tylko co do wielu innych rzeczy, a szczególnie co do tego Sakramentu, gdyż po wydaniu niektórych przepisów dotyczących jego używania mówi na końcu: „Inne rzeczy zarządzę, gdy przyjdę” [1 Kor 11, 34]. Stąd też święta Matka nasza Kościół, uznając tę swoją władzę w sprawie udzielania sakramentów, chociaż w początkach chrześcijaństwa komunikowano pod obiema postaciami, jednak gdy z biegiem czasu zwyczaj tej w wielu miejscach uległ zmianie, pochwala zwyczaj komunikowania pod jedną postacią i nadaje mu charakter prawa, którego nie wolno ganić ani bez powagi Kościoła dowolnie zmieniać.

Rozdział III. Pod każdą postacią przyjmuje się w pełni całego Chrystusa oraz prawdziwy Sakrament. – Nadto Sobór oświadcza, że chociaż, jak powiedzieliśmy wyżej, nasz Zbawiciel przy Ostatniej Wieczerzy ustanowił i podał Apostołom ten Sakrament pod dwiema postaciami, niemniej jednak trzeba uznać, że i pod jedną postacią przyjmuje się w pełni całego Chrystusa i prawdziwy Sakrament. Dlatego, jeśli chodzi o owoc, przyjmujący tylko jedną postać nie są pozbawieni żadnej łaski koniecznej im do zbawienia [kan. 3].

Rozdział IV. Małe dzieci nie są obowiązane do Komunii sakramentalnej. – Na koniec ten sam święty Sobór naucza, że małe dzieci nie mające jeszcze pełnego używania rozumu, z żadnego względu nie są obowiązane do przyjmowania Komunii [kan. 4], gdyż odrodzone w kąpieli chrztu [Tyt 3, 5] i do Ciała Chrystusowego włączone, nie mogą w tym wieku utracić łaski synów Bożych. Nie należy jednak potępiać starożytności [chrześcijańskiej], jeśli ten zwyczaj czasem zachowywano w niektórych miejscach. Jak bowiem owi święci Ojcowie ze względu na swoje czasy mieli do tego chwalebny powód, tak też trzeba bezspornie wierzyć, że z pewnością nie uważali tego za konieczne do zbawienia.

Kanony

O Komunii pod dwiema postaciami i o Komunii dzieci

Kan. 1 Jeśli ktoś twierdzi, że wszyscy i poszczególni wierni Chrystusa są obowiązani przykazaniem Bożym lub koniecznością [osiągnięcia] zbawienia do przyjmowania Najświętszego Sakramentu Eucharystii pod dwiema postaciami – niech będzie wyłączony ze społeczności wiernych.
Kan. 2 Jeśli ktoś twierdzi, że święty Kościół katolicki bez słusznych przyczyn i racji postanowił, żeby i świeccy, i duchowni, którzy nie celebrują, pod jedną tylko postacią przyjmowali Komunię św., albo że pobłądził wydają taki przepis – niech będzie wyklęty.
Kan. 3 Jeśli ktoś przeczy temu, że całego i integralnego Chrystusa, źródło i sprawcę wszelkich łask, przyjmuje się pod jedną postacią, ponieważ – jak niektórzy mylnie twierdzą – nie jest zgodne z ustanowieniem samego Chrystusa przyjmowanie Go pod obiema postaciami – niech będzie wyklęty.
Kan. 4 Jeśli ktoś twierdzi, że dzieciom, zanim dojdą do używania rozumu, konieczna jest Komunia święta – niech będzie wyklęty.

[link widoczny dla zalogowanych]

... albo tu:

SESJA 21 (piąta za Piusa IV) (czwartek 16 lipca 1562)

I/A. Nauka o Komunii pod dwiema postaciami i o Komunii dzieci
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

Inne Dokumenty Magisterium Kościoła
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

Możliwość powrotu do udzielania Komunii św. pod dwiema postaciami, zapowiedział w 1963 roku Sobór Watykański II. Na mocy KL (Konstytucji o Liturgii) Soboru Watykańskiego II została przywrócona w Kościele łacińskim Komunia św. wiernych pod dwiema postaciami:

„Sacrosanctum concilium”

55.Zaleca się usilnie ów doskonalszy sposób uczestniczenia we Mszy świętej, który polega na tym, że po komunii kapłana wierni przyjmują Ciało Pańskie z tej samej ofiary.

Przy zachowaniu ustalonych przez Sobór Trydencki[40] zasad dogmatycznych, w wypadkach, które określi Stolica Apostolska, biskup może pozwolić na Komunię świętą pod obiema postaciami, tak duchowieństwu diecezjalnemu i osobom zakonnym, jak i świeckim, na przykład tym, którzy w danej Mszy otrzymali święcenia lub złożyli śluby zakonne, czy nowo ochrzczonym we Mszy, następującej po ich ochrzczeniu.

W odnośniku 40 czytamy:

40. Sobór Trydencki, Sesja 21 (16 lipca 1562 roku): Dekret o Komunii pod dwiema postaciami i Komunii małych dzieci 1-3 oraz kan. 1-3.

[link widoczny dla zalogowanych]

Na mocy KL (Konstytucji o Liturgii) Soboru Watykańskiego II została przywrócona w Kościele łacińskim Komunia św. wiernych pod dwiema postaciami, w ograniczonym zakresie i w ściśle określonych przypadkach. (1967 rok)

Później zakres uprawnionych do Komunii św. pod dwiema postaciami został rozszerzony (1970 rok) Później w 2000 roku Jan Paweł II rozszerzył dotychczas obowiązujące prawo. Konferencje biskupów chyba swoje przepisy wydawały, no jest tego bardzo dużo, tych przepisów, wyjaśnień, poszerzeń, określeń, etc ... Proszę czytać tu:

KOMUNIA ŚWIĘTA POD DWIEMA POSTACIAMI
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

W 2002 jeszcze jakieś zmiany, bo jest:

Załącznik do Dekretu w sprawie Komunii Świętej po dwiema postaciami.
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

Pan Jezus jest obecny CAŁY w Chlebie więc nie ma potrzeby przyjmowania Komunii Świętej pod Dwiema Postaciami - wyjątek to kapłan który musi spożyć pod dwiema Postaciami aby Ofiara została spełniona. I to najważniejsze, Kościół zawsze tak twierdził. Nie widzę sensu, żeby zmieniać wielowiekową tradycję Kościoła. Skoro przyjmuje się całego Chrystusa, to czego chcieć więcej ? Chyba, że się w to nie wierzy ...

4. Komunia św. pod dwiema i jedną postacią. Komunia św. pod jedną postacią chleba lub wina ma tę samą moc, co Komunia św. pod dwiema postaciami. "Kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki" (Jan 6, 39) - powiedział Pan Jezus, a św. Paweł pisze: "Kto spożywa chleb lub pije kielich Pański niegodnie, winny będzie Ciała i Krwi Pańskiej". W pierwszym Kościele udzielano Komunii św. pod dwiema postaciami, ale istniał też zwyczaj udzielania pod jedną postacią więźniom i chorym. Dzieciom zaś udzielano pod postacią wina, gdyż nie mogły przełknąć chleba. Obecnie Kościół udziela Komunii św. pod postacią chleba. Wino bowiem dłużej trzymane, łatwo ulega zepsuciu, a podczas Komunii na skutek nieprzewidzianego wstrząsu może z łyżeczki spłynąć na ziemię. Nadto wiele osób nie znosi zapachu i smaku wina i dlatego musiałyby się powstrzymać od Komunii św., jak to się bardzo często zdarza w Kościele wschodnim.
Każdy chrześcijanin winien przystępować jak najczęściej do Komunii św. z należytym przygotowaniem tak duszy, jak i ciała. Przede wszystkim powinien być w stanie łaski uświęcającej, a gdy mu jej brak, winien się oczyścić w Sakramencie Pokuty ze swych grzechów, bo "kto bowiem spożywa i pije nie zważając na Ciało [Pańskie], wyrok sobie spożywa i pije" (I. Kor. 11, 29).

[link widoczny dla zalogowanych]

Jeszcze inne opracowania w tym temacie:

[link widoczny dla zalogowanych]

... pytanie na które odpowiada o. Jacek Salij
KOMUNIA ŚWIĘTA POD DWIEMA POSTACIAMI
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

Cytat:

W Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1917 roku w kanonie 852. zapisano krótko: "Najświętszą Eucharystię rozdaje się tylko po postacią chleba". Udzielanie Komunii wiernym świeckim tylko pod postacią chleba praktykowano do czasu reform Soboru Watykańskiego II (1962-1965), który zmienił dyscyplinę ustaloną na Soborze Trydenckim.

[link widoczny dla zalogowanych]

... a w roku 1562 określił Sobór Trydencki — ,,że również pod jedną postacią przyjmuje się w pełni całego Chrystusa i prawdziwy sakrament. Dlatego, jeśli chodzi o owoc, przyjmujący tylko jedną postać nie są pozbawieni żadnej łaski koniecznej im do zbawienia" (BF VII, 312).

I na zakończenie ks. Józef Pierzchalski:

Dlaczego pod jedną postacią?
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]