Kościół Rzymskokatolicki :: Przegląd tematu - Zło dobrem zwyciężaj! -- ks. Adam Martyna

Wysłany: Śro 18:34, 18 Wrz 2024 Temat postu:

Czy zawsze należy nadstawiać drugi policzek?

Słowa Jezusa wzywające do "nadstawiania drugiego policzka" łatwo źle zrozumieć - nie chodzi w nich o przyzwolenie na bycie sponiewieranym

Jeśli cię ktoś uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi (Mt 5,39).

Chyba wszyscy na pamięć znamy słowa Jezusa o nadstawianiu drugiego policzka. Są one jednymi z najbardziej znanych i zarazem jednymi z wzbudzających najwięcej kontrowersji i nieporozumień cytatów z Ewangelii. Wiele osób, traktując je bardzo dosłownie, zniechęciło się do Kościoła, uznając, że jest on dla frajerów i „ofiar losu”. Ktoś nas bije, oszukuje, wykorzystuje — no to pozwólmy mu na to i jeszcze zachęćmy by dalej to robił. „Przecież to głupota, to stoi w sprzeczności z elementarnym poczuciem sprawiedliwości, ja mam swoją godność, chrześcijaństwo jest zbyt radykalne jak dla mnie” myślimy sobie. Z drugiej strony niektórzy katolicy, także biorąc sobie do serca słowa Jezusa, przyjmują postawę całkowicie odmienną i w dobrej wierze pozwalają na krzywdzenie siebie, godzą się na zło. Wydaje mi się, że Chrystus ucząc nas nadstawiania drugiego policzka, pragnął przekazać nam zupełnie co innego, chciał nauczyć nas miłości nie cofającej się nawet przed największymi poświęceniami, miłości nie tylko do bliskich nam osób ale i do nieprzyjaciół. Ale zarazem miłości dojrzałej a nie naiwnej.

Jeśli ktoś interesuje się polityką, to wie, że media w zależności od swoich sympatii politycznych, za pomocą odpowiednio dobranych cytatów potrafią o jednym wydarzeniu mówić w kompletnie różny sposób. Zapewne niejeden polityk przechodził szok, gdy czytał wyrwane z kontekstu fragmenty swojej wypowiedzi, którym przypisywano zupełnie inne znaczenie niż by to wynikało z całego tekstu. Na podobnej zasadzie wyrywkowo nie można też czytać Pisma Świętego. Warto przyjrzeć się temu co Pismo Święte mówi na dany temat także w innych miejscach.

W Ewangelii widzimy, że Jezus, mimo że w niczym nikomu nie zawinił, pozwolił się poniżyć, ubiczować i ukrzyżować, jakby w radykalny sposób realizując słowa o nadstawianiu drugiego policzka. Z drugiej jednak strony możemy też zobaczyć, że Chrystus nie zawsze dawał się poniewierać, potrafił zwrócić uwagę tym, którzy traktowali go w niewłaściwy sposób. „Gdy to powiedział, jeden ze sług obok stojących spoliczkował Jezusa, mówiąc: «Tak odpowiadasz arcykapłanowi?» Odrzekł mu Jezus: «Jeżeli źle powiedziałem, udowodnij, co było złego. A jeżeli dobrze, to dlaczego Mnie bijesz?» przeczytamy u święta Jana (J 18, 22-23). Te dwie postawy mogą wydawać się sprzeczne. Ale czy aby na pewno takie są?

Sądzę, że słowa Jezusa o nadstawianiu drugiego policzka i jego postawę bardzo trafnie rozszyfrował ksiądz Piotr Pawlukiewicz, który podczas spotkania „Czy Jezus był grzecznym chłopcem” powiedział: „Kiedy Jezus mówi „Nadstaw drugi policzek”, to Jezus mi mówi, „Jeśli to komuś pomoże, to nawet nadstaw mu drugi policzek”. My musimy zrobić diagnozę co danemu człowiekowi pomoże. Czy pomoże mu jak ja pozwolę mu się uderzyć? Jeśli to go opamięta, no to dobra, uderz mnie. Ale jeśli to go rozbestwi, jeśli to go uczyni jeszcze bardziej dufnym i pysznym to Ja się nie pozwolę uderzyć.”

Jeśli „pokorne” zniesienie dziejącej się nam krzywdy, pomogłoby drugiej osobie uświadomić sobie jej niewłaściwe postępowanie i się zmienić, to taka postawa byłaby bardzo wskazana. Jezus pozwolił się za nas ukrzyżować nie dlatego że chciał sobie pocierpieć, czy dlatego że był frajerem, ale ponieważ z tej krzywdy wyprowadził wielkie dobro.

Co ważne miłość nigdy nie może oznaczać akceptacji zła. Nawet jeśli wymaga ona od nas nadstawienia drugiego policzka nie znaczy to, że mamy uważać, że dziejąca się nam krzywda jest czymś normalnym i dobrym. Tylko jeśli jesteśmy świadomi zła i jesteśmy w stanie nazwać je po imieniu, możemy dać szansę drugiej osobie na poprawę.

Przyzwolenie na bycie sponiewieranym nie zawsze jest jednak najlepszą drogą. Znacznie częściej niż pomóc drugiej osobie się zmienić, mogłoby umocnić ją w grzechu. „Są ludzie wobec których jak tylko będziemy grzecznie mówić „przepraszam”, to oni nad Tobą zaczną panować, dominować. I wtedy trzeba takiej osobie powiedzieć „Słuchaj stary, ja przepraszam co przepraszam, jak dziękuję to dziękuję, ale ja mam jeszcze inne atuty”. Trzeba pokazać nieraz komuś siłę” mówił dalej podczas wspomnianego spotkania ksiądz Pawlukiewicz.

Miłość, której uczy nas Chrystus, oznacza pragnienie tego aby druga osoba doświadczała prawdziwego szczęścia, które można osiągać tylko wzrastając ku dobru. Tymczasem przymykając oczy na błędy naszych bliskich, pozwalając im „wchodzić na swoją głowę”, najczęściej utwierdzamy ich w niewłaściwych zachowaniach, a co za tym idzie odciągamy ich od tego szczęścia. „Nie określajmy naszego tchórzostwa mianem pokory. Ktoś mnie wali po łbie, wykorzystuję , a ja za niego odrabiam angielski, za niego wszystko piszę, za niego sprzątam, za niego zmywam, bo jestem pokorny i Jezus tak kazał. Absolutnie nie. My mamy sobie i ludziom pomagać dojść do postawy dojrzałej, a rozpieszczając kogoś nie pozwalasz mu dojść do postawy dojrzałej. Trzeba więc nieraz twardości.” dokończył swoją myśl ksiądz Pawlukiewicz.

„Błędna jest także interpretacja miłosierdzia. Wedle nauki katolickiej żadne miłosierdzie, ani Boskie, ani ludzkie nie oznacza zgody na zło, na tolerowanie zła. Miłosierdzie jest zawsze związane z poruszeniem od zła ku dobru. Gdzie zło nie ustępuje, tam nie ma miłosierdzia. (...)Miłosierdzie nie akceptuje grzechu i nie patrzy nań przez palce, ale tylko i wyłącznie pomaga w nawróceniu z grzechu” napisał kiedyś kardynał Karol Wojtyła. Te piękne i mądre słowa, mogą stanowić dla nas wskazówkę na każdy dzień co do tego jak odróżnić postawę dojrzałej miłości od naiwności i jak rozumieć słowa Jezusa o nadstawianiu drugiego policzka.

https://opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/zk_drugip.html

SŁOWO KAPŁANA
Zło dobrem zwyciężaj!

"Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj (Rz 12, 21)"
Zemsta nie jest rozwiązaniem

Drodzy w Chrystusie Panu, spróbujmy zastanowić się nad problemem zła... Nie tego, które nas dotyka w postaci chorób, bólu i nieszczęść, ale zła moralnego, które pochodzi od naszego bliźniego. Jaką powinniśmy zająć wobec niego postawę?

Na świecie istnieje bardzo wiele postaci zła. Są to ludzkie grzechy, które zawsze niosą ze sobą największe nieszczęście: utratę łaski uświęcającej, czyli stan duchowej śmierci.

Jest rzeczą oczywistą, że chrześcijanin nie może milczeć w obliczu zła. Naszym powołaniem jest występować przeciwko niemu pod każdą postacią. Ci, którzy dziś wprowadzają prawa niezgodne z sumieniem, którzy bogacą się na ludzkiej krzywdzie albo demoralizowaniu innych – to współcześni Herodowie, Piłaci, faryzeusze...

Nasze czasy są jakby powtórzeniem sądu nad Panem Jezusem. Pycha przewróciła ludziom w głowach i wydaje im się, że mogą sami decydować, które przykazania chcą zachować, a które – według nich – są nie do pogodzenia z „tolerancją” i „wolnością człowieka”.

Przypomnijmy sobie sąd nad Chrystusem. Większość tam obecnych to byli ludzie bez własnego zdania, którym wszystko można było wmówić. Osobiście pewnie nic do Pana Jezusa nie mieli, ale brakło im odwagi, by powiedzieć wyraźnie: Nie zgadzam się z waszą oceną. Jestem po stronie Jezusa.

Tak postępuje dziś większość katolików. Na widok panoszącego się wszędzie zła, z góry zakładają, że „tak być musi”, że „teraz są inne czasy, inna mentalność, to i przykazania muszą być inne”.

Kochani, Bóg jest ciągle ten sam i nie obchodzą Go wyniki referendów ani uchwały parlamentów. Raz na zawsze objawił swoją wolę i kto chce się zbawić, musi Bogu zaufać. Musi też zawsze stawać po stronie Boga i Jego woli, obojętnie komu się przez to narazi...

Jest też inny rodzaj zła. To zło, którego sami doznajemy ze strony innych ludzi. Jak powinniśmy reagować na krzywdę , którą nam wyrządzają bliźni?

Otóż, uczeń Pana Jezusa znajduje w Nim najwyższy autorytet, od Niego uczy się, jak należy postępować. Pan Jezus jest dla nas Mistrzem i cała chrześcijańska doskonałość polega na naśladowaniu Jego życia.
Spójrzmy zatem na postępowanie Chrystusa względem wrogów. Pan Jezus zawsze stara się ich wyprowadzić z błędu, nie szczędzi słów krytyki pod adresem ich zachowania. Ale też Zbawiciel nigdy nie życzy źle, nie przeklina, nie domaga się zniszczenia swoich wrogów, ale zawsze gotów jest zrozumieć i przebaczyć.

Pan Jezus przede wszystkim nie nosi w sercu zapiekłej urazy. Dowodem jest Jego modlitwa na krzyżu za swoich oprawców. W Piśmie Świętym mamy wiele takich przykładów Chrystusowej wyrozumiałości. Można powiedzieć, że Pan Jezus sprzeciwia się złu, które wrogowie knują nieustannie przeciw Niemu, przynajmniej do momentu nadejścia „Jego godziny”, natomiast unika jakiejkolwiek formy szkodzenia wrogom.

A co z drugim policzkiem? W nakazie nadstawienia drugiego policzka chce nas Pan Jezus pouczyć o nieskuteczności odwetu za doznaną krzywdę. Zarówno wśród ówczesnych Żydów, jak i wśród współczesnych ludzi, gdzieś w głębi żywe jest pragnienie postępowania w myśl zasady: „oko za oko, ząb za ząb”.

Każąc nadstawić drugi policzek, Pan Jezus chce nas pouczyć, że metoda zemsty za doznaną krzywdę nie jest Jego sposobem na pokonanie zła. Zemsta jest bowiem porażką. Sprowadza nas ona do poziomu ludzi jaskiniowych o prymitywnej moralności.

Pan Jezus ukazuje inny sposób na pokonanie zła: przez reagowanie wybaczeniem, zaniechaniem zemsty. Już św. Augustyn spotkał się z opinią, że zaniechanie zemsty jest sprzeczne z naturą zdrowego człowieka. W swojej homilii odpowiada on, że Chrystus nigdy nie nakazuje tego, co niemożliwe, ale to, co doskonałe. Byłoby jednak przesadą uważać, że Pan Jezus chce, byśmy dosłownie traktowali słowa o nadstawieniu drugiego policzka. Jest to raczej tzw. hiperbola, porównanie, które stosując pewną przesadę, chce podkreślić bardzo istotną prawdę.

Podobnie mamy przecież powiedziane: Otóż jeśli twoja ręka lub noga jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij ją i odrzuć od siebie! Lepiej jest dla ciebie wejść do życia ułomnym lub chromym niż z dwiema rękami lub dwiema nogami być wrzuconym w ogień wieczny [Mt 18, 8]. Chyba nikt nie chciałby rozumieć dosłownie tych słów Pana Jezusa...

Nasza walka ze złem jest zadaniem na całe życie. Starajmy się sprzeciwiać złu tam, gdzie to tylko możliwe, ale tak jak Pan Jezus, nienawidząc zła – kochajmy grzesznika. Wtedy po ziemskim życiu pełnym trudów i zmagań będziemy się cieszyć z Chrystusem, który również przeszedł przez cierpienie, a teraz żyje na wieki w chwale Ojca. Amen.

Ks. Adam Martyna

Źródło: Przymierze z Maryją