Czego mogą nas nauczyć Ojcowie Pustyni.

Mądrość Ojców Pustyni

Czego mogą nas nauczyć Ojcowie Pustyni,
książka ks. prof. Marka Starowieyskiego,

[link widoczny dla zalogowanych]

Ksiądz profesor Marek Starowieyski, znawca chrześcijańskiego antyku, autor licznych opracowań dotyczących zwłaszcza literatury apokryficznej i monastycznej, redaktor kilku serii wydawniczych i wybitny popularyzator piśmiennictwa wczesnochrześcijańskiego, z właściwą sobie erudycją i swadą, prowadzi nas przez świat starożytnych pustelników, ukazując ich głęboką mądrość, oryginalny koloryt i nieprzemijającą aktualność.

Jest to nie tyle zbiór tekstów antycznych, co raczej żywy przewodnik o charakterze mądrościowym i duchowym. Lektura powiedzeń pozwala rozwiać wiele mitów na temat duchowej postawy dawnych ojców. Okazuje się na przykład, że asceza, jakiej się oddawali, surowe posty, pokuty i umartwienia nie osłabiały w nich autentycznej radości życia, nie pozbawiały poczucia humoru ani nie przekreślały człowieczeństwa. Wydaje się też, iż o łagodność, szacunek dla ludzkich słabości i gotowość niesienia pomocy potrzebującym w odległej starożytności łatwiej było niż w naszych czasach wyczulenia na człowieka i jego sprawy.

Wśród tych powiastek odnajdujemy wiele myśli uniwersalnych, gdyż mądrość Ojców Pustyni dotyczy postawy wobec życia. Zachęcają oni do umiarkowania w sądzeniu, przedkładają milczenie nad gadulstwo, przestrzegają przed chciwością, zapraszają do poznawania samego siebie. Ojcowie nie wstydzą się mówić o swoich słabościach, świetnie wiedząc, że wyjście na pustynie jest czasem próby i wzrastania a nie dowodem świętości. Nade wszystko są jednak ludźmi nieustannej modlitwy, mistrzami życia duchowego, wprawnymi nie tylko w osobistej pobożności, która przecież musiała być zawsze pierwsza, bo nie sposób przekazywać innym to, czego się nie ma; są też nauczycielami w szkole odkrywania Boga dla wszystkich, którzy odwiedzali ich na pustyni a dziś wczytują się w ich powiedzenia.

Obraz Ojców Pustyni rysujący się po lekturze książki ks. Starowieyskiego jest nadzwyczaj optymistyczny. Okazuje się bowiem, że ci prości ludzie – wszak wielu z bohaterów cytowanych opowieści nie było nawet piśmiennych – posiadali w sobie światło prawdziwej i głębokiej mądrości, wobec której nawet możni biskupi i władcy stawali w podziwie i głębokim szacunku. Oto czego Ojcowie Pustyni uczą nade wszystko.

Rafał Zarzeczny SJ
patrolog

Kim byli Ojcowie Pustyni?

Ojcowie Pustyni to byli ludzie, którzy opuścili świat, aby wieść życie poświęcone wyłącznie Bogu. Po latach zmagania się z trudami pustyni, po latach ascezy, modlitwy, rozmyślań zdobywali mądrość i świętość. Wtedy wokół ich pustelni pojawiali się ludzie, którzy chcieli się od nich uczyć. Jeśli taki „święty mnich” przyjmował ucznia to nie po to jednak by dawać mu nauki w tradycyjnym rozumieniu – „nowicjusz” raczej przyglądał się jego życiu. Można to porównać do przyuczania do zawodu, mieszkał u niego,a mistrz przekazywał mu doświadczenie całego swojego życia.

Mistrz nie wykładał żadnej doktryny życia duchowego, a jedynie ukazywał, jak żyje, nieustannie się modląc, pracując i poszcząc. Do takiego starca przychodziło się też po tzw. „słowo”, czyli zdanie, które miało człowieka prowadzić w drodze do świętości. Ci, którzy przychodzili, a byli to najczęściej inni mnisi, lub ci, którzy pragnęli nimi zostać, głęboko wierzyli, że starzec ma dar rozeznawania duchów i wie, co odpowiedzieć pytającemu, aby skierować go na drogę ku Bogu. Rady były najczęściej bardzo proste, ale przestrzegano ich starannie przez całe życie. Na przykład, jeśli ktoś przyszedł i poprosił: „Abba, powiedz słowo”, a starzec spojrzał na niego i odpowiedział: „Odmawiaj Ojcze Nasz dwieście razy dziennie i wyplataj liny”, to ten robił to do końca życia.

fragment za:
[link widoczny dla zalogowanych]