''Sługa Boga i ludzkości. Biografia Benedykta XVI''

"Sługa Boga i ludzkości. Biografia Benedykta XVI” ("Servitore di Dio e dell’umanità. La biografia di Benedetto XVI".)

Autorem jest włoski teolog i dziennikarz Elio Guerriero.

[link widoczny dla zalogowanych]

Przedmowę do tej biografii swego poprzednika, napisał papież Franciszek. Pokora, odwaga i świętość - są to trzy słowa, którymi chyba najlepiej podsumować obraz Josepha Ratzingera-Benedykta XVI wytyczonymi przez autora książki Elio Guerriero. (...)

[link widoczny dla zalogowanych]

Włoska biografia Josepha Ratzingera – Benedykta XVI

Benedykt XVI

Autor biografii Benedykta XVI jest dobrym znawcą jego życia i myśli. Elio Guerriero, przez długi czas kierujący wydawnictwami katolickimi Jaca Book i Edizioni San Paolo, był ponad 20 lat redaktorem naczelnym włoskiego wydania międzynarodowego czasopisma Communio, założonego w 1972 r. przez ks. Josepha Ratzingera i kilku innych teologów. Znał się z nim osobiście już od lat 80. ub. wieku i tłumaczył wiele jego dzieł. Współpracuje też z włoskim wydaniem jego dzieł wszystkich, publikowanym w Watykanie.

Mająca się ukazać 30 sierpnia w wydawnictwie Mondadori w Mediolanie książka „Sługa Boga i ludzkości. Biografia Benedykta XVI” („Servitore di Dio e dell’umanità. La biografia di Benedetto XVI” ) ukazuje m.in. tło historyczne i środowisko, w którym zdobył formację przyszły papież, znaczenie jego badań nad Augustynem i Bonawenturą, udział w Soborze i współpracę z wielkimi teologami XX wieku. Przypomina też jego dawne już zaangażowanie w poprawę relacji chrześcijańsko-żydowskich i głębokie rozumienie licznych problemów współczesnego świata, a zwłaszcza Europy.

Na zakończenie swej obszernej biografii Benedykta XVI Elio Guerriero zamieszcza przeprowadzony z nim wywiad. Papież-senior mówi tam m.in. o okolicznościach, w jakich podjął decyzję o rezygnacji.

[link widoczny dla zalogowanych]

Franciszek: obecność Benedykta znakiem ciągłości posługi Piotrowej

Ojciec Święty Franciszek z Benedyktem XVI

„Wszyscy w Kościele mamy wielki dług wdzięczności wobec Josepha Ratzingera – Benedykta XVI ze względu na głębię i wyważenie jego myśli teologicznej, przeżywanej zawsze w służbie Kościoła”. Tak pisze Ojciec Święty w przedmowie do biografii swego poprzednika, mającej ukazać się 30 sierpnia w wydawnictwie Mondadori w Mediolanie. Autorem książki „Sługa Boga i ludzkości. Biografia Benedykta XVI” („Servitore di Dio e dell’umanità. La biografia di Benedetto XVI” ) jest włoski teolog i dziennikarz Elio Guerriero.

Papież przypomina, że ta służebna postawa cechowała Josepha Ratzingera na coraz bardziej odpowiedzialnych stanowiskach, w tym prefekta Kongregacji Nauki Wiary podczas długiego pontyfikatu Jana Pawła II i wreszcie pasterza Kościoła powszechnego. „Fundamentalne znaczenie miał wkład jego wiary i kultury w nauczanie Kościoła zdolne do tego, by odpowiadać na oczekiwania naszych czasów, zwłaszcza w ostatnich trzech dekadach – pisze Franciszek. – Zaś odwaga i determinacja, z jaką stawił czoła trudnym sytuacjom, wskazały drogę reagowania na nie w pokorze i prawdzie, w duchu odnowy i oczyszczenia”.

„Pragnę podkreślić, że w tych pierwszych latach mojego pontyfikatu moja więź duchowa z nim jest szczególnie głęboka; jego dyskretna obecność i modlitwa za Kościół są nieustannym wsparciem i pokrzepieniem dla mojej posługi” – pisze Ojciec Święty o Papieżu Benedykcie. Wyznaje, że często wspomina jego audiencję pożegnalną z kardynałami 28 lutego 2013 r., kiedy to przed opuszczeniem Watykanu wypowiedział on znamienne słowa: „Wśród was jest także przyszły papież, któremu już dziś przyrzekam bezwarunkowy szacunek i posłuszeństwo”.

„Nie mogłem wówczas wiedzieć, że odnosiły się do mnie – zauważa Franciszek. – Jednak we wszystkich spotkaniach z nim mogłem doświadczyć nie tylko szacunku i posłuszeństwa, ale również serdecznej bliskości duchowej, radości wspólnej modlitwy, szczerego braterstwa, zrozumienia i przyjaźni, a także gotowości, by służyć radą. Któż lepiej niż on może zrozumieć radości, ale również trudności Kościoła powszechnego i współczesnego świata, a tym samym duchowo blisko tego, kto jest powołany przez Pana, aby nieść ich ciężar? Dlatego jego modlitwa jest dla mnie szczególnie cenna, a jego przyjaźń miła” – pisze Franciszek.

Ojciec Święty podkreśla, że dla Kościoła obecność oprócz biskupa Rzymu aktualnie pełniącego urząd także papieża-seniora „jest pewną nowością. A ponieważ się miłują, jest to dobra nowość”. Wyraża ona „szczególnie wyraźnie ciągłość posługi Piotrowej”. Lud Boży dobrze to zrozumiał. „Za każdym razem, kiedy papież-senior, przyjmując moje zaproszenie pojawił się publicznie i mogłem go na oczach wszystkich objąć w uścisku, radość i aplauz obecnych były szczere i intensywne” – pisze Franciszek. Szczególną wdzięczność wyraża Benedyktowi XVI za udział w otwarciu Jubileuszu Miłosierdzia i przejście zaraz po nim przez Drzwi Święte.

[link widoczny dla zalogowanych]

Franciszek napisał wstęp do biografii papieża-seniora

„Dyskretna obecność i modlitwa za Kościół Benedykta XVI są nieustannie wsparciem i pokrzepieniem dla mojej posługi” – napisał we wstępie do biografii papieża-seniora jego następca. Włoski dziennik katolicki „Avvenire” opublikował wstęp papieża Franciszka do mającej ukazać się 30 sierpnia książki Elio Guerriero, „Servitore di Dio e dell’umanità” (Sługa Boga i ludzkości).

Wstęp pióra papieża Franciszka w tłumaczeniu na język polski:

Ta szeroka biografia mojego poprzednika Benedykta XVI jest bardzo potrzebna: przedstawia kompleksowe odczytanie jego życia i rozwoju jego myśli, wiarygodne i wyważone. Wszyscy w Kościele mamy wielki dług wdzięczności wobec Josepha Ratzingera-Benedykta XVI – ze względu na głębię i wyważenie jego myśli teologicznej, przeżywanej zawsze w służbie Kościoła aż po najwyższe odpowiedzialności - prefekta Kongregacji Nauki Wiary w czasie długiego pontyfikatu Jana Pawła II i wreszcie pasterza Kościoła powszechnego. Znaczenie fundamentalne miał wkład jego wiary i kultury w nauczanie Kościoła zdolne do odpowiedzenia na oczekiwania naszych czasów, zwłaszcza w ciągu ostatnich trzech dekad. Zaś odwaga i determinacja, z jaką stawił czoła trudnym sytuacjom wskazały drogę reagowania na nie z pokorą i prawdą, w duchu odnowy i oczyszczenia. Ale pragnę podkreślić, że w tych pierwszych latach mojego pontyfikatu moja więź duchowa z nim jest szczególnie głęboka.

Jego dyskretna obecność i modlitwa za Kościół są nieustannie wsparciem i pokrzepieniem dla mojej posługi. Często wspominałem ostatnią audiencję pożegnalną z kardynałami, 28 lutego 2013 roku, przed opuszczeniem Watykanu, gdy wypowiedział te poruszające słowa: „Wśród was, jest także przyszły papież, któremu już dziś przyrzekam bezwarunkowy szacunek i posłuszeństwo”. Nie mogłem wówczas wiedzieć, że odnosiły się do mnie. Ale we wszystkich spotkaniach z nim mogłem doświadczyć nie tylko szacunku i posłuszeństwa, ale również serdecznej bliskości duchowej, radości wspólnej modlitwy, szczerego braterstwa, zrozumienia i przyjaźni, a także gotowości, by służyć radą. Któż lepiej niż on może zrozumieć radości, ale również trudności Kościoła powszechnego i współczesnego świata i być duchowo blisko tego, kto jest powołany przez Pana, aby nieść ich ciężar? Dlatego jego modlitwa jest dla mnie szczególnie cenna, a jego przyjaźń miła. Dla Kościoła obecność papieża-seniora, oprócz pełniącego swoje obowiązki, jest pewną nowością. A ponieważ się miłują – to jest to dobra wiadomość. W pewnym sensie wyraża szczególnie wyraźnie ciągłość posługi Piotrowej, bez przerwy, jak ogniwa tego samego łańcucha spawanego miłością. Pielgrzymujący Święty Lud Boży zrozumiał to bardzo dobrze.

Za każdym razem, kiedy papież-senior, przyjmując moje zaproszenie pojawił się publicznie i mogłem go na oczach wszystkich objąć w uścisku, radość i aplauz obecnych były szczere i intensywne. Byłem bardzo wdzięczny Benedyktowi XVI, że zechciał wziąć udział w otwarciu Jubileuszu Miłosierdzia, przechodząc zaraz po mnie przez Drzwi Święte. A jego niedawna wypowiedź („L’ Osservatore Romano”, 17.03.2016), w której wskazuje jako „znak czasów”, że „idea Bożego miłosierdzia staje się coraz bardziej centralną i dominującą” oraz, że „współczesny człowiek oczekuje miłosierdzia” ukazuje po raz kolejny w sposób wyraźniejszy, że miłosierna miłość Boga jest najgłębszą nicią łączącą ostatnie pontyfikaty, najpilniejszym orędziem jakie Kościół wychodzący niesie aż na obrzeża świata naznaczonego konfliktami, niesprawiedliwościami i pogardą dla człowieka. Misja Kościoła, posługa Piotrowa, poprzez naturalne zmiany sytuacji i osób są zawsze przepowiadaniem miłosiernej miłości Boga wobec świata. Całe życie myśli i dzieł Josepha Ratzingera dążyło do tego celu, a w tym samym kierunku, z Bożą pomocą starają się iść dalej.

[link widoczny dla zalogowanych]

Benedykt XVI: moja decyzja była spowodowana kłopotami zdrowotnymi

Moja decyzja o rezygnacji z dalszego pełnienia posługi spowodowana była świadomością, że nie jestem w stanie podjąć trudnej pielgrzymki do Rio de Janeiro na Światowe Dni Młodzieży – wyznał w wywiadzie opublikowanym na łamach dziennika „La Repubblica” papież-senior Benedykt XVI. Rozmowę z nim przeprowadził dyrektor włoskiej edycji czasopisma teologicznego Communio, Elio Guerriero.

Elio Guerriero: Wasza Świątobliwość, odwiedzając po raz ostatni Niemcy w 2011 roku, powiedziałeś: „Bogu nie można odmawiać”. A ponadto „Gdzie jest Bóg, tam jest przyszłość”. Czy nie było przykre rezygnować w Roku Wiary?

Benedykt XVI: Oczywiście zależało mi, aby zakończyć Rok Wiary i napisać encyklikę o wierze, która miała być finalizacją procesu rozpoczętego wraz z encykliką „Deus caritas est”. Jak mówi Dante, miłość, która porusza słońce i inne gwiazdy, popycha nas, prowadzi nas ku obecności Boga, która daje nam nadzieję i przyszłość. W sytuacji kryzysowej najlepszą postawą jest stanięcie przed Bogiem z pragnieniem odzyskania wiary, aby móc iść dalej w pielgrzymce życia. Pan ze swej strony z radością przyjmuje nasze pragnienie, aby dać nam światło, które prowadzi nas w pielgrzymce życia. Jest to doświadczenie świętych, św. Jana od Krzyża i św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Jednakże w roku 2013, było wiele zobowiązań, których jak sądziłem nie mogłem dobrze wypełnić.

Jakie to były zobowiązania?

- Zwłaszcza wyznaczona już była data Światowego Dnia Młodzieży, który miał odbyć się w lecie 2013 roku w Rio de Janeiro w Brazylii. W związku z tym miałem na względzie dwa wyraźne uwarunkowania. Po doświadczeniach z podróży do Meksyku i na Kubę nie czułem się na siłach, by podjąć tę tak bardzo trudną podróż. Ponadto program tych dni określony przez Jana Pawła II domagał się koniecznie fizycznej obecności Papieża. Nie można było myśleć o połączeniu telewizyjnym lub innych formach, jakie zapewniają technologie. To także była jedna z okoliczności, z powodu których rezygnacja stała się dla mnie obowiązkiem. Miałem wreszcie jakąś pewność, że nawet bez mojej obecności Rok Wiary zakończy się pomyślnie. Wiara jest bowiem łaską, hojnym darem Boga dla wierzących. W związku z tym byłem głęboko przekonany, że mój następca, jak to się później zresztą stało, również doprowadzi do pomyślnego zakończenia, takiego jakiego chce Pan, zapoczątkowanej przeze mnie inicjatywy.

Odwiedzając bazylikę Santa Maria di Collemaggio w L'Aquili zależało Waszej Świątobliwości na złożeniu swojego paliusza na ołtarzu św. Celestyna V. Czy może nam Wasza Świątobliwość powiedzieć, kiedy podjął decyzję o konieczności rezygnacji z wykonywania posługi Piotrowej dla dobra Kościoła?

- Podróż do Meksyku i na Kubę była dla mnie piękna i wzruszająca z wielu punktów widzenia. W Meksyku byłem pod wrażeniem spotkania z głęboką wiarą wielu ludzi młodych, doświadczając ich radosnego umiłowania Boga. Podobnie, wielkie wrażenie wywarły na mnie wielkie problemy społeczeństwa meksykańskiego i zaangażowanie Kościoła, by znaleźć w oparciu o wiarę odpowiedź na wyzwania związane z biedą i przemocą. Nie trzeba natomiast wyraźnie przypominać, jak wielkie wrażenie wywarł na mnie na Kubie sposób, w jaki Raul Castro chce prowadzić swój kraj na nowej drodze, nie zrywając ciągłości z bezpośrednią przeszłością. Także i tam wielkie wrażenie wywarł na mnie sposób w jaki moi bracia w biskupstwie, wychodząc z wiary, starają się znaleźć ukierunkowanie w tym trudnym procesie. Jednakże w tych dniach doświadczyłem z wielką siłą ograniczeń mojej wytrzymałości fizycznej. Przede wszystkim uświadomiłem sobie, że w przyszłości nie jestem już w stanie stawić czoła przelotom transoceanicznym z powodu zmian strefy czasowej. Oczywiście mówiłem o tych problemach także z moim lekarzem, prof. dr. Patrizio Poliscą. Stało się jasne, że nigdy nie będę w stanie wziąć udziału w Światowym Dniu Młodzieży w Rio de Janeiro w lecie 2013 roku. Przeszkodą była tutaj wyraźnie zmiana stref czasowych. Od tej pory musiałem w stosunkowo krótkim czasie zdecydować o dacie mojego wycofania się.

Po rezygnacji wielu wyobrażało sobie scenariusze średniowieczne, z trzaskającymi drzwiami i sensacyjnych oskarżeniami. Do tego stopnia, że ci sami komentatorzy byli zaskoczeni, prawie rozczarowani decyzją Waszej Świątobliwości o pozostawaniu w pobliżu bazyliki św. Piotra, aby udać się do klasztoru Mater Ecclesiae. Jak doszło do takiej decyzji?

- Wiele razy od jego początków odwiedzałem klasztor Mater Ecclesiae. Często tam się udawałem, aby uczestniczyć w nieszporach, by odprawić Mszę Świętą dla wszystkich zakonnic, które przebywały tam na przemian. Po raz ostatni byłem tam z okazji rocznicy powstania Sióstr Wizytek. Jan Paweł II w swoim czasie uznał, że dom, który wcześniej służył jako mieszkanie dyrektora Radia Watykańskiego, miał się stać w przyszłości miejscem modlitwy kontemplacyjnej, jako źródła wody żywej w Watykanie. Dowiedziawszy się, że wiosną wygasał trzyletni okres obecności Wizytek niemal naturalnie uświadomiłem sobie, że będzie to miejsce, gdzie mogę się wycofać, aby na swój sposób kontynuować posługę modlitwy, do której Jan Paweł II przeznaczył ten dom.

Nie wiem, czy także Wasza Świątobliwość widział zdjęcie zrobione przez korespondenta BBC, w dniu Twojej rezygnacji, na którym ujęto kopułę bazyliki świętego Piotra, w którą uderzył piorun (papież Benedykt kiwnął głową, że je widział). Wielu osobom obraz ten podsunął myśl o upadku lub nawet końcu świata. Teraz jednak chciałbym powiedzieć: oczekiwano opłakiwania człowieka przegranego, który doznał porażki w historii, ale widzę tutaj człowieka spokojnego i ufnego.

- Całkowicie się zgadzam. Powinienem być naprawdę bardzo zaniepokojony, gdybym nie był przekonany, jak powiedziałem na początku mojego pontyfikatu, że jestem prostym i skromnym pracownikiem w winnicy Pańskiej. Od początku byłem świadomy moich ograniczeń i przyjąłem wybór, tak jak zawsze starałem się czynić w moim życiu, w duchu posłuszeństwa. Potem były mniejsze lub większe trudności pontyfikatu, ale było też wiele łask. Zdawałem sobie sprawę, że wszystko, co powinienem był uczynić, nie mogę zrobić sam i byłem niemal zmuszony złożyć siebie w ręce Boga, zaufać Jezusowi, z którym, w miarę jak pisałam o Nim książkę, czułem się związany przyjaźnią starą i coraz głębszą. Była też Matka Boża, Matka nadziei, która była pewnym wsparciem w trudnościach i której bliskość odczułem coraz bardziej odmawiając Święty Różaniec oraz nawiedzając sanktuaria maryjne. Byli też wreszcie święci, moi towarzysze podróży życiowej: św. Augustyn i Bonawentura, moi mistrzowie duchowi, ale także Benedykt którego motto „Niczego nie przedkładać nad Chrystusa” stało się coraz bardziej bliskie oraz św. Franciszek, Biedaczyna z Asyżu, pierwszy, który sobie uświadomił, że świat jest zwierciadłem stwórczej miłości Boga, od którego pochodzimy i ku któremu zdążamy.

Zatem tylko pociechy duchowe?

- Nie, w mojej pielgrzymce życiowej towarzyszył nie tylko Bóg. Każdego dnia otrzymywałem wiele listów, nie tylko od wielkich tego świata, ale także od ludzi skromnych i prostych, którym zależało, aby mnie poinformować, że są blisko mnie, że modlą się za mnie. Stąd nawet w chwilach trudnych miałem ufność i pewność, że Kościół jest prowadzony przez Pana, a zatem, że mogę złożyć w Jego ręce mandat powierzony mi w dniu wyboru. Poza tym to wsparcie trwa nadal, także po mojej rezygnacji, za co mogę jedynie być wdzięczny Panu i wszystkim, którzy wyrazili mi i nadal okazują mi swoją miłość.

W słowach pożegnalnych skierowanych do Kolegium Kardynalskiego, 28 lutego 2013 roku Wasza Świątobliwość przyrzekł posłuszeństwo swojemu następcy. Tymczasem mam wrażenie, że zapewnił również ludzką bliskość i serdeczność papieżowi Franciszkowi. Jak wyglądają relacje z Twoim następcą?

- Posłuszeństwo mojemu następcy nigdy nie było kwestionowane. Ale istnieje ponadto uczucie głębokiej komunii i przyjaźni. W chwili jego wyboru doświadczyłem, podobnie jak wielu innych, spontanicznego uczucia wdzięczności wobec Opatrzności. Po dwóch papieżach z Europy Środkowej, Pan skierował, że tak powiem swoje spojrzenie ku Kościołowi powszechnemu i zachęcił nas do szerszej komunii, bardziej katolickiej. Osobiście byłem głęboko poruszony od pierwszej chwili niezwykłą ludzką dyspozycyjnością papieża Franciszka wobec mnie. Natychmiast po swoim wyborze starał się do mnie zadzwonić. Skoro to się mu nie udało, zatelefonował do mnie ponownie natychmiast po spotkaniu z Kościołem powszechnym z logii bazyliki św. Piotra i rozmawiał ze mną z wielką serdecznością. Od tej pory obdarzył mnie darem niezwykłej relacji ojcowsko-braterskiej. Często docierają tu do mnie drobne upominki, listy napisane osobiście. Przed wyruszeniem na długie podróże papież zawsze mnie odwiedza. Ludzka życzliwość, z jaką mnie traktuje, jest dla mnie szczególna łaską na tym ostatnim etapie mojego życia, za którą mogę być jedynie wdzięczny. To, co mówi o otwartości na innych ludzi, to nie tylko słowa. Realizuje je praktycznie wobec mnie. Niech Pan pozwoli mu z kolei codziennie odczuwać swoją życzliwość. O to się dla niego modlę do Pana.

Rozmawiał Elio Guerriero

[link widoczny dla zalogowanych]