Nowy Jork: od sierpnia mniej parafii. Zamykanie polskich ...

Nowy Jork: od sierpnia mniej parafii

Reorganizację archidiecezji nowojorskiej zapowiedział jej arcybiskup kard. Timothy Dolan. W ramach tego przedsięwzięcia zniknie niemal jedna trzecia parafii, które zostaną włączone do pozostałych. Obecnie działa tam 368 parafii. 112 z nich zostanie formalnie zlikwidowanych z dniem 1 sierpnia przyszłego roku. Kard. Dolan stwierdził, że rozumie trudności, jakie przeżywają wierni od pokoleń związani z ośrodkami duszpasterskimi, które przestaną działać w dotychczasowej formie. „Wielu doświadczy bólu i przygnębienia z powodu zmian w ich życiu duchowym i ja będę jednym z nich” – oznajmił arcybiskup Nowego Jorku.

Reorganizacja duszpasterstwa i związana z tym komasacja parafii wynika ze zmian demograficznych wśród amerykańskich katolików. Wiele tradycyjnych ośrodków duszpasterskich pustoszeje na skutek procesów laicyzacyjnych, braku księży, starzenia się miejscowej populacji bądź przenoszenia się wiernych w inne miejsca za pracą. Dotyczy to także parafii polonijnych, gdzie niekiedy dochodzi wręcz do konfliktów z władzami kościelnymi chcącymi zamknąć trudny do utrzymania ośrodek. W przypadku reorganizacji diecezji nowojorskiej nie wszystkie kościoły likwidowanych parafii zostaną zamknięte. Część będzie funkcjonowała jako kaplice filialne powiększonych parafii bądź jako kościoły rektoralne.

[link widoczny dla zalogowanych]

Smutek w zamykanych kościołach

Kościół św. Józefa został w 1901 r. zbudowany przez Polonię, jest jedynym ośrodkiem polskości w Hudson Valley

W piątek w południe odprawiona została ostatnia msza święta w kościele św. Józefa w Poughkeepsie, NY, polskiej świątyni wybudowanej ponad 100 lat temu przez imigrantów z Polski. 39 innych kościołów w archidiecezji nowojorskiej zostało dotkniętych procesem restrukturyzacji.

Z dniem 1 sierpnia wszedł w życie – ogłoszony w listopadzie 2014 roku – plan restrukturyzacji w archidiecezji nowojorskiej, który wprowadza największe w historii tej archidiecezji zmiany. Obejmują one zamknięcia kościołów i łączenia parafii zarówno w mieście Nowy Jork, jak i w powiatach poza miastem. W niektórych parafiach objętych restrukturyzacją nabożeństwa odbywać się będą w obu kościołach, w innych – tak jak to jest w przypadku polskiej świątyni w Poughkeepsie, która została przyłączona do kościoła St. Mary's – kościół jednej z łączonych parafii zostaje zamknięty, a codzienne i niedzielne nabożeństwa i msze święte odprawiane będą w drugim.

Zmiany te powodują, że liczba parafii w archidiecezji nowojorskiej zmniejszy się o 20 procent. Przedstawiciele archidiecezji tłumaczą, że decyzja o zamknięciu i łączeniu parafii podjęta została ze względu na zmiany demograficzne oraz kurczącą się liczbę księży, jak i parafian. Finanse również miały tu znaczenie. Kardynał Timothy Dolan, głowa archidiecezji nowojorskiej, stwierdził, że "od dawna utrzymywaliśmy budynki i świątynie, które już nie są potrzebne".

Za decyzję o zamykaniu kościołów kardynał jest mocno krytykowany przez parafian, jak również przez nowojorską prasę. Tym bardziej, że decyzje te przez długi czas utrzymywane były w tajemnicy, a władze archidiecezji komunikują się z parafianami w sposób wymijający i zdawkowy.
W kościele św. Józefa w Poughkeepsie, który od soboty już jest zamknięty, teraz odbywać się będą mogły jedynie nabożeństwa na specjalne okazje, np. chrzty czy śluby.

Pod znakiem zapytania jest też los polskiej szkoły, która prężnie działała przy parafii św. Józefa oraz biblioteki. "Wszystkie książki, filmy i sprzęty z biblioteki, jak również ze szkoły, zostały umieszczone w przechowalni – powiedział "Nowemu Dziennikowi" Zenon Kunicki, który był przewodniczącym komitetu parafialnego i działa na rzecz ratowania kościoła. – Archidiecezja nie zgodziła się na wynajęcie budynków parafialnych na dalszą działalność szkoły, więc szkoła będzie musiała znaleźć nowe miejsce" – dodał.

Parafianie ze św. Józefa od miesięcy walczyli o uratowanie kościoła, wybudowanego na początku XX wieku rękami polskich imigrantów. Był to jedyny w promieniu kilkudziesięciu mil kościół i ośrodek polski. "Teraz, w przestrzeni od Albany do Nowego Jorku, kościół w Yonkers jest pierwszym kościołem, w którym odbywają się polskie msze" – podkreśla pan Kunicki.

Nie pomogły odwołania i petycje pisane do archidiecezji przez parafian, a także przez Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku. Na nic się zdały spotkania z przedstawicielami lokalnych władz kościelnych, ani udowadnianie, że parafianie są w stanie sami utrzymać kościół. Twierdzą, że są w stanie pokryć wszelkie koszty związane z prowadzeniem parafii, a nawet koniecznymi remontami. Zresztą dowiedli tego niedawno zbierając kilkadziesiąt tysięcy dolarów na naprawę dachu, a pod koniec lat 80. – na zabezpieczenie fundamentów świątyni naruszonych podczas prac budowlanych na działce za kościołem.

Teraz jedyna nadzieja w Watykanie, do którego parafianie ze św. Józefa złożyli apelację. Watykan ma apelację rozpatrzyć do 1 września.

"Jeżeli Watykan nie rozstrzygnie sprawy na naszą korzyść to pójdziemy do sądu" – powiedział pan Kunicki w niedzielę, po spotkaniu modlitewnym parafian św. Józefa, które odbyło się na zewnątrz kościoła.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wierni z Poughkeepsie nadal walczą o swój kościół

Polski kościół św. Józefa w Poughkeepsie od sierpnia ub.r. stoi zamknięty. Co tydzień jednak wierni gromadzą się przed jego drzwiami na wspólnej modlitwie. Mają nadzieję, że Watykan pozytywnie rozpatrzy ich prośbę o reaktywację parafii, która przez lata była jedynym ośrodkiem polskości w Hudson Valley.

Na decyzję Watykanu parafianie ze św. Józefa czekają od kilku miesięcy. Już trzykrotnie sprawa była przesuwana na kolejne obrady watykańskiego kongresu.

„Tym razem spodziewamy się decyzji i mamy nadzieję, że będzie dla nas pozytywna” – mówi Katarzyna Dudało, jedna z parafianek mocno zaangażowanych w ratowanie kościoła, który ponad 100 lat temu został zbudowany przez polskich imigrantów. Parafia św. Józefa to jedna z siedmiu w archidiecezji nowojorskiej, które złożyły na czas apelację do Watykanu.

Półtora roku temu parafia św. Józefa – w ramach największego w historii archidiecezji nowojorskiej planu restrukturyzacji – znalazła się na liście kilkudziesięciu świątyń przeznaczonych do zamknięcia lub połączenia z innymi. Zmiany weszły w życie 1 sierpnia ub.r. Parafia św. Józefa w Poughkeepsie, do której należy około 250 rodzin, została przyłączona do parafii St. Mary's. Nie ma tam polskojęzycznego księdza, nie ma mszy w języku polskim, a przeważająca większość parafian to Latynosi. Kościół św. Józefa, który przez ponad wiek był kolebką polskości w Hudson Valley, stoi zamknięty.

***

Parafianie nie tracą jednak nadziei i robią, co mogą, aby podtrzymać płomień polskości w swej parafii. Niektórzy co niedziela idą na mszę św. do St. Mary's, a potem gromadzą się przed drzwiami polskiego kościoła na wspólnej modlitwie i śpiewach. Modlą się w języku polskim i angielskim, bo do licznej grupy polskiej dołączają również amerykańscy parafianie. To niedzielny rytuał, który trwa od sierpnia, i w którym nadal uczestniczy, bez względu na pogodę, co najmniej 50 osób.

Ksiądz z St. Mary's, któremu archidiecezja powierzyła pieczę nad parafią św. Józefa, widząc zaangażowanie polskiej grupy wiernych okazuje coraz więcej serca i woli współpracy.

"Początki były trudne, bo to był zupełnie nowy ksiądz, ale stosunki się ocieplają" – mówi pani Kasia. "Pozwala korzystać z przykościelnego parkingu, gdy zjeżdżamy się na niedzielne modlitwy. Teraz prowadzimy rozmowy na temat udostępnienia pomieszczeń na plebanii na reaktywowanie biblioteki polskiej – opowiada Zenon Kunicki, którego żona była jedną z założycielek czytelni. – Ale on sam jest bezradny i miesiącami czeka na odpowiedź z archidiecezji".

Biblioteka, która służyła parafianom, w tym przede wszystkim dzieciom z działającej przy św. Józefie polskiej szkoły dokształcającej, w momencie wejścia w życie dekretu kardynała Timothy'ego Dolana, została zamknięta – informuje Zenon Kunicki.

***

Przetrwała polska szkoła. Działa teraz pod nową nazwą i w ramach założonej organizacji non-profit. Rodzicom i władzom szkoły udało się dojść do porozumienia z nowym księdzem i wynająć pomieszczenia parafialne na potrzeby szkoły. "Tu możemy działać przez rok, a potem – nie jest to gwarantowane" – mówi Paulina Surowiec, dyrektorka Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marii Konopnickiej. To zależy od decyzji Watykanu, od decyzji kardynała i tego, jaki ksiądz będzie zarządzał parafią.
Zawirowania wokół statusu parafii na szczęście nie wpłynęły negatywnie na liczbę uczniów w szkole. "Odeszła 8 klasa, ale nowe dzieci zapisują się do młodszych klas, również z rodzin, które niedawno przeprowadziły z Nowego Jorku na północ" – mówi dyrektor Surowiec.
W tym roku szkoła wprowadza też zajęcia z języka polskiego dla młodzieży licealnej polskiego pochodzenia, która nie ma styczności z językiem, a chce się go uczyć.

W grudniu rodzice i nauczyciele z polskiej szkoły zorganizowali tradycyjną zabawę sylwestrową, jak za dawnych czasów, w sali pod kościołem. Kilka dni wcześniej były jasełka wystawiane przez uczniów polskiej szkoły. "Nie mamy polskiej mszy, ale powoli coś się rusza. Działamy" – mówi pan Kunicki.
Na Trzech Króli organizacja św. Jana Pawła II, która powstała przy parafii św. Józefa, zorganizowała wieczór kolęd i modlitwy w polskiej świątyni. Tam też odbyły się dwa pogrzeby w styczniu, podczas których ksiądz zezwolił na polskie czytania – opowiada pan Kunicki. A 19 marca, w dniu św. Józefa, jak co roku odbędzie się msza św. i uroczysty obiad w sali pod kościołem.

*

Polonia w Poughkeepsie wierzy, że uda się uratować polski kościół. Już raz odniosła sukces w walce o świątynię. W latach 80. władze miasta postanowiły na tyłach kościoła wznieść 3-piętrowy budynek. W trakcie prac budowlanych doszło do naruszenia fundamentów kościoła św. Józefa. Budynek popękał i przechylił się pół metra nad wykopaną przez robotników dziurę. "Inspektor zamknął kościół, który dwa miesiące wcześniej odmalowaliśmy. Kuria dała nam słowacki kościół do modlitwy i przez rok walczyliśmy z miastem o odzyskanie naszej świątyni. W końcu miasto ustąpiło i wstrzymano budowę. Wtedy każda rodzina 'opodatkowała się' na remont kościoła" – opowiada pan Zenon. Za zebrane pieniądze parafianie zatrudnili specjalistyczną firmę, która zabezpieczyła fundamenty i do tej pory kościół stoi jak skała. "Potem, z biegiem lat, na bieżąco robiliśmy różne remonty" – dodaje pan Kunicki. Teraz martwi się, że kościół i plebania są zamknięte. "Jak budynek nie jest otwierany i wietrzony, to niszczeje i popada w ruinę. Przed zamknięciem był w bardzo dobrym stanie, nawet w ubiegłym roku remont dachu zrobiliśmy" – mówi parafianin.

*

"Ciężko nam przez to wszystko przechodzić. Chcielibyśmy, aby ten jedyny polski kościół w okolicy nadal trwał" – mówi pan Kunicki. Przez lata kościół św. Józefa był nie tylko centrum duchowym dla Polonii w Hudson Valley, ale również centrum kulturalnym i społecznym, w którym, z dala od Nowego Jorku, kwitło życie polonijne. Organizowano tu koncerty, spotkania poetyckie, muzyczne, projekcje filmowe, jasełka, Dzień Babci i Dziadka, akademie patriotyczne, tutaj też Polonia spotykała się na zabawach z różnych okazji. A w ostatnich latach Polonia skupiona wokół kościoła św. Józefa zasłynęła w okolicy dwudniowymi festiwalami polskimi. "Tu w okolicy nie było wcześniej takiego wydarzenia. Nasz festiwal robił ogromną furorę" – mówi Katarzyna Dudało.
"Dla dzieci szkolnych, które nie mają styczności z językiem polskim, tak jak ich rówieśnicy w mieście Nowy Jork, takie wydarzenia mają ogromne znaczenie – mówi dyrektor polskiej szkoły. – Gdy wystawiają jasełka czy przedstawienie z okazji Dnia Matki, na które przychodzi cała parafia, to widzą, że ta nauka polskiego ma sens. Utrata tego byłaby wielką szkodą też dla tych najmłodszych".

*

"Odwołując się do Watykanu, bardzo starannie przygotowaliśmy wszystkie dokumenty" – mówi Katarzyna Dudało, która podkreśla swoją wiarę w to, że ich odwołanie zostanie pozytywnie rozpatrzone. Listy wsparcia do Watykanu posłali też m.in. burmistrz Poughkeepsie, Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku i Senat RP.

Czekając na odpowiedź ze stolicy apostolskiej, parafianie planują rozmowę z księdzem, a potem z kurią. Chcą poprosić o polskiego księdza, który pomagałby w połączonych parafiach. "Nawet jeżeli nasz kościół miałby być częścią tamtej parafii, inaczej się nazywał, to chociaż niech raz w tygodniu odprawiona zostanie w nim msza św. w języku polskim, z homilią, ze spowiedzią, abyśmy mogli praktykować polskie tradycje. Polski ksiądz na pewno by lepiej rozumiał nasze potrzeby duchowe i kulturowe. Mamy wielką nadzieję, że się dogadamy – mówi Katarzyna Dudało. – Zrobimy wszystko co w naszej mocy, aby uratować nasze polskie centrum".

[link widoczny dla zalogowanych]

Inny przykład:

Polacy walczą o uratowanie kościoła św. Wojciecha w Chicago
(...)
http://www.traditia.fora.pl/kryzys-naduzycia-w-kk,20/polacy-walcza-o-uratowanie-kosciola-sw-wojciecha-w-chicago,14568.html