Watykan: posoborowe prawo kanoniczne do przejrzenia

„Kodeks – reforma postulowana przez Sobór”. Taki tytuł miała konferencja zorganizowana w Watykanie z okazji 30-lecia promulgowania przez Jana Pawła II Kodeksu Prawa Kanonicznego. Jednodniowe sympozjum współorganizowała Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych. Jej przewodniczący kard. Francesco Coccopalmerio mówił o pracach nad nowym kodeksem. W konferencji uczestniczył bp Tadeusz Pieronek, który wyjaśnia, że posoborowy kodeks był ważnym novum, ponieważ nie naśladował prawa cywilnego, lecz starał się przełożyć na język prawniczy i pastoralny sformułowania teologiczne Vaticanum II. Jednak po trzech dekadach i ten wysiłek trzeba poddać rewizji.

„Kodeks z 1983 r. był próbą przetransponowania na język prawny Soboru Watykańskiego II – powiedział Radiu Watykańskiemu bp Pieronek. – Wiele rewelacji znajduje się w tym dokumencie, przede wszystkim wizja Kościoła, jako wspólnoty Ludu Bożego. To podłoże teologiczne, pastoralne trzeba było jakoś zmieścić w kodeksie, i to w miarę się udało. A częściowo się nie udało. Np. cała sprawa prawa karnego, które właściwie zniknęło w kodeksie z 1983 r. Już dziś mówi się o tym, że kodeks potrzebuje nowej reformy, bo znów przez te 30 lat świat tak się zmienił poprzez migracje, poprzez ułatwione kontakty, że pewne przepisy już się przedawniły. Mówimy: Ecclesia semper reformanda, i kodeks też jest takim narzędziem porządku prawnego w Kościele, który ciągle ulega zmianie. A czasem trzeba zrobić większy krok i to w większym zakresie” – dodał bp Pieronek.

„Doniosłość prawa kanonicznego w Kościele jako narzędzia wspierającego świadectwo wiary i nową ewangelizację” – podkreślił z kolei kardynał sekretarz stanu Tarcisio Bertone w przesłaniu do uczestników konferencji. Przekazał on im także pozdrowienia od Benedykta XVI, który jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary brał udział przed 30 laty we wspominanych wydarzeniach. „Kodeks wpisuje się w ciągłość kościelnej tradycji legislacyjnej, a jednocześnie stanowi recepcję nowych aspektów, szczególnie eklezjologicznych wypływających z Soboru Watykańskiego II” – napisał kard. Bertone. Życzy on także uczestnikom sympozjum, by przyczyniło się ono do „wzbudzenia nowych bodźców refleksji nad tym dokumentem”.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wcześniej na KAI można było przeczytać:

Będzie kolejna reforma prawa kanonicznego

W Watykanie trwają prace nad reformą prawa kanonicznego - ujawnił kard. Francesco Coccopalmerio. Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych mówił o tym na konferencji prasowej poświęconej 30. rocznicy ogłoszenia obecnie obowiązującego Kodeksu Prawa Kanonicznego.

Podpisany przez bł. Jana Pawła II 25 stycznia 1983 r. Kodeks dokonał recepcji postanowień Soboru Watykańskiego II, wprowadzonych w jego wyniku instytucji i głównych innowacji - przypomniał szef watykańskiej dykasterii.

Poinformował, że w centrum jej zainteresowania znajdują się obecnie: prawo małżeńskie i długotrwałość procesów w sprawie stwierdzenia nieważności małżeństwa, a także konsekwencje migracji, która powoduje m.in. wymieszanie się na jednym terytorium wiernych podlegających prawu Kościoła obrządku łacińskiego i prawu Kościołów wschodnich. Ze względu na te i inne kwestie „pracujemy nad rewizją prawa kanonicznego”, która jednak „zabierze dużo czasu”.

Wśród nowości wprowadzonych przez Vaticanum II i wprowadzonych do Kodeksu Prawa Kanonicznego kard. Coccopalmerio wymienił „doktrynę o episkopacie, która nie jest całkiem nową w najgłębszej świadomości Kościoła”, ale „szczęśliwie została ponownie odkryta, zwłaszcza gdy chodzi o kolegialność biskupów”.

Kolejnym novum było soborowe nauczanie o laikacie i jego misji w Kościele obok duchownych. - Kodeks przyjął tę doktrynę, nadając moc prawną skutecznemu udziałowi wiernych świeckich w podejmowaniu decyzji duszpasterskich przez biskupa i proboszcza - wyjaśnił włoski purpurat.

Kolejne dwa przykłady to „koncepcja parafii, pojmowanej nie jako terytorium lub struktura, lecz jako «wspólnota wiernych»” oraz - na polu ekumenicznym - „doktryna o komunii między Kościołem katolickim i innymi Kościołami chrześcijańskimi, jeszcze niedoskonałej, ale rzeczywistej i istniejącej”.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wysłany: Śro 10:54, 12 Mar 2014

Kard. Coccopalmerio o „rewolucji Franciszka”
(...)
http://www.traditia.fora.pl/informacje-z-watykanu-od-pontyfikatu-franciszka,86/kard-coccopalmerio-o-rewolucji-franciszka,11208.html

Kard. Coccopalmerio: biskup, który nie karze, przyzwala na zło

Zanim zabierzemy się za reformę Kodeksu Prawa Kanonicznego, trzeba się najpierw natrudzić, by poznać prawo kanoniczne – tymi słowami kard. Francesco Coccopalmerio studzi zapały do szybkiej reformy kodeksu. Podkreśla on, że na przykład w kwestii walki z pedofilią biskupi mają do dyspozycji wszelkie niezbędne środki prawne. Problemem nie jest brak narzędzi prawnych, ale ich nieznajomość i niestosowanie – podkreśla przewodniczący Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych.

W sposób szczególny biskupi mają problemy z procedurami karnymi. Kościół tymczasem musi karać. Jeśli pasterz nie reaguje na przestępstwo nałożeniem kary, to tym samym w pewien sposób przyzwala na zło albo przynajmniej sprawia takie wrażenie – stwierdził kard. Coccopalmerio, nawiązując do postulowanej już przez Benedykta XVI potrzeby reagowania kijem i batem na zło w Kościele, co podjął też ostatnio Papież Franciszek. Watykański purpurat przypomina, że sam Jezus jeszcze radykalniej mówił o reakcji na zło, wskazując na kamień młyński dla tych, którzy powodują skandale.

W wywiadzie dla L’Osservatore Romano kard. Coccopalmerio odniósł się również do postulowanego przyśpieszenia procedur orzeczenia nieważności małżeństwa. Przyznał on, że wszelkie udoskonalenia są jak najbardziej wskazane, zastrzegł jednak, że musi zostać zachowany istotny cel całej procedury, czyli poznanie prawdy, czy dane małżeństwo zostało ważnie zawarte.

Watykański kardynał poinformował ponadto, że od września jego dykasteria będzie miała własną stronę internetową (www.delegumtextibus.va), która będzie służyć pomocą w lepszym poznaniu i stosowaniu prawa kanonicznego. Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych zamieści na nich całą swą dotychczasową dokumentację.

[link widoczny dla zalogowanych]

A.D. 2020 rok

Papież: trzeba odzyskać prawdziwe znaczenie prawa w Kościele

Również kościelne prawo karne jest środkiem duszpasterskim. Kiedy bowiem inne środki nie przynoszą rezultatów, dla naprawienia skandalu i przywrócenia sprawiedliwości, niezbędne jest zastosowanie odpowiednich kar. Przypomniał o tym Franciszek podczas audiencji dla uczestników sesji plenarnej Papieskiej Rady ds. Tekstów Prawnych. Zajmuje się ona aktualnie rewizją VI księgi Kodeksu Prawa Kanonicznego, o sankcjach w Kościele.

Franciszek zauważył na wstępie, że potrzeba dziś na nowo odzyskać i pogłębić prawdziwe znaczenie prawa w Kościele. Bo choć nadrzędną rolę odgrywają w nim Słowo Boże i sakramenty, to jednak niezbędną rolę ma w nim również norma prawna, która służy jedności.

Prawo nie jest przeszkodą dla duszpasterstwa

„W tym względzie trzeba, by wasza dykasteria pomagała w refleksji nad autentyczną formacją prawną w Kościele, która pozwalałaby zrozumieć duszpasterski charakter prawa kanonicznego, jego pomocniczą rolę dla salus animarum – zbawienia dusz, którą zawsze należy potwierdzać i gwarantować. W tym kontekście bardzo aktualna jest zachęta Benedykta XVI zawarta w «Liście do seminarzystów», ale równie ważna dla wszystkich wierzących: «Uczcie się także rozumieć i — ośmielam się powiedzieć – kochać prawo kanoniczne, biorąc pod uwagę jego istotną konieczność i formy praktycznego zastosowania: społeczeństwo bez prawa byłoby społecznością pozbawioną praw. Prawo jest warunkiem miłości» (n. 5). Szerzenie znajomości i zastosowania prawa kościelnego nie jest przeszkodą dla domniemanej «skuteczności» duszpasterskiej tych, którzy chcą rozwiązywać problemy, abstrahując od prawa, lecz gwarancją tego, że nie dąży się do rozwiązań samowolnych, ale naprawdę sprawiedliwych i dlatego naprawdę duszpasterskich. Chroniąc przed samowolą, prawo staje się wałem obronnym dla ostatnich i ubogich, tarczą ochronną dla tych, którzy mogliby paść ofiarą aktualnej władzy.“

Franciszek podkreślił, że to samo dotyczy również kodeksu karnego. Sankcje w prawie kanonicznym mają zawsze znaczenie duszpasterskie. Ich celem jest nie tylko zapewnienie poszanowanie porządku prawnego, ale skłonienie do poprawy samego winowajcy. Kara kanoniczna nie jest jedynie środkiem przymusu, ale ma charakter uzdrawiający – powiedział Papież.

[link widoczny dla zalogowanych]

A.D. 2021 rok

Dziś wchodzi w życie zreformowane prawo karne w Kościele

Z dniem 8 grudnia br. wchodzą w życie zmiany wprowadzone przez papieża Franciszka konstytucją apostolską Pascite gregem Dei (ogłoszoną 1 czerwca br.), na mocy której została znowelizowana Księga VI Kodeksu Prawa Kanonicznego dotycząca sankcji karnych w Kościele.

Papież stwierdza w dokumencie, że „wiele szkód wyrządziło niedostrzeganie ścisłego związku w Kościele między praktykowaniem miłosierdzia a odwołaniem się, gdy wymagają tego okoliczności i sprawiedliwość, do dyscypliny karnej”. Stosowanie prawa karnego jest obowiązkiem biskupów – tak dla dobra sprawcy, którego kara ma nakłonić do nawrócenia, jak i dla dobra całej kościelnej wspólnoty, która ma prawo do niezwłocznej i zdecydowanej reakcji na popełnione przestępstwo.

Wprowadzono różnego rodzaju zmiany do obowiązującego prawa oraz „kilka nowych kategorii przestępstw”.

Mocno podkreśla się, że stosowanie kar nie jest środkiem ostatecznym, ale zwyczajnym i obowiązkowym narzędziem pasterskiego posłannictwa biskupa. Przepisy są bardziej szczegółowe i konkretne – zmniejszono liczbę sytuacji, w których samą karę oraz wybór jej rodzaju pozostawiano decyzji ordynariusza. Duży nacisk kładzie się na konieczność naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem – nie wolno zwolnić przestępcy z kary, dopóki nie naprawi wyrządzonej szkody.

Przywrócono karanie za niektóre przestępstwa z dawnego Kodeksu z 1917 r. np. korupcję w działaniach urzędowych czy udzielanie sakramentów osobom, którym nie wolno ich udzielać. Penalizuje się także nowe przestępstwa – wśród nich naruszenie tajemnicy papieskiej, bezprawne porzucenie posługi kapłańskiej, domaganie się przez kapłana ofiary wyższej niż ustalona albo dodatkowych kwot, albo czegoś dla własnej korzyści. Bardziej szczegółowo regulowane są przestępstwa o charakterze majątkowym. Pojawia się w prawie kanonicznym nieznana mu dotychczas kara grzywny.

Przestępstwo wykorzystania seksualnego osób małoletnich zostało umieszczone w dziale „Przestępstwa przeciwko życiu, godności i wolności osoby”, przez co wskazuje się, że dobrem chronionym jest godność człowieka, a nie – jak dotychczas – obowiązki kapłana.

Jak podkreśla papież Franciszek w konstytucji apostolskiej Pascite gregem Dei: „Zaniechanie ze strony pasterza posługiwania się prawem karnym jest przejawem tego, iż nie pełni on właściwie i wiernie swej funkcji”.

Wkrótce ukaże się uaktualnione tłumaczenie polskie Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku wraz z przepisami znowelizowanej Księgi VI.

[link widoczny dla zalogowanych]