Ważny dokument o charyzmatach i hierarchii

"Iuvenescit Ecclesia" - ważny dokument o charyzmatach i hierarchii

Watykan

Pismo Kongregacji Nauki Wiary zostanie opublikowane już wkrótce. Czego dotyczy dokument?

We wtorek 14 czerwca zostanie zaprezentowany w Watykanie List Kongregacji Nauki Wiary do biskupów Kościoła Katolickiego „Iuvenescit Ecclesia”.

Dokument poświęcony jest relacji między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla życia i misji Kościoła – poinformowało Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej. Chodzi tu o stosunki między biskupami i kapłanami a zakonami oraz ruchami kościelnymi.

Podczas prezentacji zaplanowanej o godz.11.30 w Sala Stampa głos zabiorą między innymi prefekt Kongregacji Nauki Wiary, kard. Gerhard Ludwig Müller oraz prefekt Kongregacji ds. Biskupów, kard. Marc Ouellet, P.S.S.

[link widoczny dla zalogowanych]

Kard. Müller: ruchy charyzmatyczne jak "nieplanowane dzieci"
(...)
http://www.traditia.fora.pl/nowa-wiosna-kosciola,139/kard-m-ller-ruchy-charyzmatyczne-jak-nieplanowane-dzieci,17235.html

Relacja między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi - list Kongregacji Nauki Wiary

O relacji między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla życia i misji Kościoła traktuje list Kongregacji Nauki Wiary do biskupów Kościoła katolickiego. Dokument, zatytułowany „Iuvenescit Ecclesia”, przedstawia m.in. kryteria rozeznawania darów charyzmatycznych w Kościele i „form prawnych uznawania nowych form eklezjalnych” z nimi związanych.

Autorzy listu wychodzą od stwierdzenia, że „Kościół mocą Ewangelii utrzymuje się w ciągłej młodości, a Duch stale go odnawia, budując i prowadząc go poprzez rozmaite dary hierarchiczne i charyzmatyczne”. Uznanie i docenienie „licznych charyzmatów, zdolnych do pobudzania i karmienia życia wiarą Ludu Bożego” jest dziś bardziej niż kiedykolwiek przedtem konieczne w związku z zadaniem nowej ewangelizacji.

Przedmiotem dokumentu są „wielorakie zrzeszenia eklezjalne”, powstałe zarówno przed, jak i po Soborze Watykańskim II, które „stanowią cenny zasób dla odnowy Kościoła i naglącego duszpasterskiego i misyjnego nawrócenia całego życia kościelnego”. Są wśród nich tradycyjne stowarzyszenia, instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego, a także „zrzeszenia ludzi świeckich, ruchy kościelne i nowe wspólnoty”. Tym, co odróżnia je na tle całego Kościoła, jest ich „charakter «ruchów», a więc pewnych dynamicznych rzeczywistości, które są w stanie ukazywać szczególną atrakcyjność Ewangelii i proponować model życia chrześcijańskiego, który z założenia ma być całościowy, a więc obejmujący wszystkie aspekty ludzkiego istnienia”, a także „intensywne współdzielenie życia, po to, by wzmacniać życie wiarą, nadzieją i miłością”. W zrzeszeniach tych, „w zależności od charyzmatu, mogą brać udział wierni żyjący w różnych stanach (świeccy, kapłani, osoby konsekrowane), co jest przejawem wielorakiego bogactwa kościelnej wspólnoty”.

Celem listu jest przywołanie, w kontekście relacji pomiędzy darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi, tych elementów teologicznych i eklezjologicznych, „których zrozumienie może sprzyjać płodnemu i uporządkowanemu udziałowi nowych zrzeszeń eklezjalnych w komunii i misji Kościoła”. Dlatego w oparciu o „kluczowe elementy zarówno nauki o charyzmatach, wyłożonej w Nowym Testamencie, jak i refleksji Magisterium wokół tych nowych rzeczywistości” oraz „o pewne zasady o charakterze teologiczno-systematycznym” dokument proponuje „wyznaczniki tożsamości darów hierarchicznych i charyzmatycznych, a także wybrane kryteria dla rozeznawania nowych ruchów kościelnych”.

Biblijne i teologiczne podstawy

Przedstawiając rozumienie charyzmatów w Nowym Testamencie, dokument podkreśla, że są one udzielane dla wspólnego pożytku, a ich różnorodność wynika z tego, iż Kościół „stale wzrasta w czasie, dzięki ożywiającemu działaniu Ducha”. Biblia nie przeciwstawia sobie poszczególnych charyzmatów, lecz wskazuje „na ich harmonijne połączenie i wzajemną komplementarność”. Przeciwstawienie, „które z jednej strony umieszcza Kościół instytucjonalny typu judeo-chrześcijańskiego, a z drugiej charyzmatyczny typu Pawłowego, którego doszukują się niektóre zawężone interpretacje eklezjologiczne, nie znajduje w rzeczywistości potwierdzenia w tekstach Nowego Testamentu”. Posiadanie charyzmatów nie upoważnia „do uchylenia się od posłuszeństwa wobec hierarchii kościelnej”. Dlatego św. Paweł ustala precyzyjne zasady korzystania z charyzmatów.

Autorzy listu przypominają, że „dary hierarchiczne i charyzmatyczne” mają „to samo pochodzenie i ten sam cel”. Są „darami Boga, Ducha Świętego, Chrystusa, darami udzielanymi po to, by przyczyniać się, na różne sposoby, do budowania Kościoła”. Kto bowiem „otrzymał dar prowadzenia Kościoła, ma także obowiązek czuwania nad dobrym korzystaniem z innych charyzmatów, tak, by wszystko razem pracowało dla dobra Kościoła i jego ewangelizacyjnej misji”. Duch „obdarowuje hierarchę Kościoła zdolnością rozeznawania autentycznych charyzmatów, przyjmowania ich z radością i z wdzięcznością, szczerego zachęcania do ich wykorzystywania i towarzyszenia z ojcowską czujnością”.

Przypominając nauczanie Kościoła od czasów Piusa XII, dokument wskazuje teologiczny fundament relacji między darami hierarchicznymi i charyzmatycznymi. Polega on na wewnętrznej relacji „pomiędzy misją Słowa wcielonego a misją Ducha Świętego”, gdyż „każdy dar przychodzi od Ojca, za pośrednictwem Syna, w Duchu Świętym”, a „obie misje Boże nawzajem się implikują w każdym darze udzielonym Kościołowi”. Tak naprawdę „misja Jezusa Chrystusa już sama w sobie implikuje działanie Ducha Świętego”.

„Dostrzeżenie trynitarnego i chrystologicznego horyzontu darów Bożych rzuca także światło na relację między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi. To bowiem w darach hierarchicznych, jako tych, które związane są z sakramentem kapłaństwa, wyłania się na pierwszy plan relacja ze zbawczym działaniem Chrystusa, jak np. w ustanowieniu Eucharystii, władzy odpuszczania grzechów, nakazie działalności apostolskiej z zadaniem głoszenia Ewangelii i udzielania chrztu. Podobnie jasne jest, że żaden sakrament nie może być udzielony bez działania Ducha Świętego. Z drugiej strony dary charyzmatyczne, udzielane przez Ducha, «który wieje tam, gdzie chce» i rozdziela je «tak, jak chce», są obiektywnie powiązane z nowym życiem w Chrystusie, ponieważ wszyscy, jako «poszczególne członki», są częścią Jego Ciała.

Dlatego też właściwe zrozumienie darów charyzmatycznych możliwe jest wyłącznie poprzez odniesienie do obecności Chrystusa i Jego posługi. Jak stwierdza Jan Paweł II, «prawdziwe charyzmaty muszą dążyć do spotkania z Chrystusem w sakramentach». Dary hierarchiczne i charyzmatyczne są zatem ze sobą połączone poprzez odniesienie do wewnętrznej relacji między Jezusem Chrystusem a Duchem Świętym. Paraklet jest Tym, który skutecznie, poprzez sakramenty, rozdaje zbawczą łaskę ofiarowaną przez umarłego i zmartwychwstałego Chrystusa, a jednocześnie Tym, który udziela charyzmatów” - tłumaczy dokument Kongregacji.

Rozważając relację między darami hierarchicznymi i charyzmatycznymi w życiu i misji Kościoła, list zauważa, że „nieuprawnione jest jakiekolwiek przeciwstawianie czy traktowanie rozłącznie darów hierarchicznych i darów charyzmatycznych”. Albowiem „relacja pomiędzy darami charyzmatycznymi a kościelną strukturą sakramentalną potwierdza współistnienie darów hierarchicznych – jako takich stałych, trwałych i nieodwołalnych – i darów charyzmatycznych”, które „w swych formach historycznych nie są zagwarantowane na zawsze”, ale nigdy nie może ich zabraknąć w życiu ani w misji Kościoła.

Dary hierarchiczne, właściwe sakramentowi święceń, „udzielane są po to, by w Kościele jako komunii nie zabrakło nigdy żadnemu wiernemu obiektywnie udzielanej łaski sakramentów, normatywnego głoszenia Słowa Bożego i troski duszpasterskiej”. Z kolei dary charyzmatyczne są „w sposób dowolny rozdzielane przez Ducha Świętego, aby łaska sakramentalna przynosiła owoce w życiu chrześcijańskim”. Udział w nich mają nie tylko osoby, które je otrzymały, ale także inni, w zależności od „relacji, jaka we wspólnocie Kościoła łączy ze sobą danego człowieka i tę wspólnotę”. Wykorzystane w praktyce, dary te mogą budować „więzi duchowe”, poprzez które tworzą się „prawdziwe rodziny duchowe”. „Zrzeszenia eklezjalne w swych rozmaitych formach stanowią zatem takie współuczestniczenie w darze charyzmatycznym. Ruchy kościelne i nowe wspólnoty są dowodem tego, w jaki sposób charyzmat oryginalny może skupiać wokół siebie wiernych i pomagać im w pełni przeżywać ich chrześcijańskie powołanie i własny stan życia, w służbie misji Kościoła”, stwierdza Kongregacja.

Kryteria rozeznawania charyzmatów

Wiele darów charyzmatycznych przyjmowanych i przeżywanych w ramach wspólnoty chrześcijańskiej nie wymaga „szczególnych uregulowań”. Inaczej jest wtedy, gdy pojawia się on jako „charyzmat oryginalny” czy „założycielski”; wówczas „musi być w odrębny sposób uznany, aby jego bogactwo mogło właściwie rozwinąć się we wspólnocie kościelnej i być wiernie przekazywane w czasie”. Kluczowe jest więc „zadanie rozeznania, które spoczywa na władzy kościelnej”. Wierni bowiem mają „prawo to tego, by otrzymać od swoich Pasterzy zapewnienie o autentyczności charyzmatów i wiarygodności tych, którzy zostali nimi obdarzeni”.

„Zrzeszenie wiernych, które gromadzi się wokół charyzmatu, także musi mieć odpowiedni czas na przekonanie się i okrzepnięcie, i to czas wykraczający poza początkowy entuzjazm, a pozwalający na uzyskanie trwałej konfiguracji. Na całej tej ścieżce prowadzącej do weryfikacji władze Kościoła winny życzliwie towarzyszyć nowo powstałemu zrzeszeniu” - zaznacza dokument.

Podaje też „kilka kryteriów rozeznawania darów charyzmatycznych w odniesieniu do zrzeszeń kościelnych”. Służą one „rozpoznaniu prawdziwie eklezjalnego charakteru charyzmatów”.

Są to:

a) Nadrzędność powołania do świętości każdego chrześcijanina.
b) Zaangażowanie w misyjne głoszenie Ewangelii.
c) Wyznanie wiary katolickiej.
d) Świadectwo aktywnej komunii z całym Kościołem.
e) Uznanie i szacunek dla wzajemnej komplementarności innych komponentów charyzmatycznych w Kościele i gotowość do współpracy z nimi.
f) Akceptacja czasu próby w rozpoznawaniu charyzmatów.
g) Obecność darów duchowych takich jak miłość, radość, pokój i człowieczeństwo; gorliwe życie życiem Kościoła, większe żywe zaangażowanie w słuchanie i rozważanie Słowa Bożego; ożywienie umiłowania modlitwy, kontemplacji, życia liturgicznego i sakramentalnego; działalność na rzecz wzrostu powołań do chrześcijańskiego małżeństwa, do sakramentalnego kapłaństwa i do życia konsekrowanego.
h) Wymiar społeczny ewangelizacji. Chodzi o chrześcijańską obecność w różnych środowiskach społecznych i udział w organizowaniu i animacji dzieł charytatywnych, kulturalnych i duchowych; duch wyrzeczenia i powrót do ewangelicznego ubóstwa jako do źródła wspaniałomyślnej miłości wszystkich ludzi; odniesienie do społecznego nauczania Kościoła; troska o integralny rozwój osób najbardziej opuszczonych przez społeczeństwo.

Praktyka Kościoła

Omawiając konkretną praktykę kościelną dotyczącą „relacji pomiędzy darami hierarchicznymi a darami charyzmatycznymi, które pojawiają się w formie zrzeszeń charyzmatycznych we wspólnocie kościelnej”, Kongregacja zwraca uwagę, że wymaga to „przede wszystkim skutecznego wprowadzenia zrzeszeń charyzmatycznych w pastoralne życie Kościołów partykularnych”. Zrzeszenia te powinny uznać „władzę pasterzy Kościoła jako część swojego życia chrześcijańskiego, ze szczerym pragnieniem bycia przez tę władzę uznanymi, przyjętymi i, jeśli potrzeba, oczyszczonymi, oddając się na służbę misji eklezjalnej”. Z drugiej strony pasterze, „rozpoznając i towarzysząc charyzmatom, winni z serdeczną otwartością przyjąć to, co Duch budzi we wspólnocie kościelnej, uwzględniając to w działalności duszpasterskiej”.

Specyfiką darów charyzmatycznych jest to, że „z jednej strony są dane całemu Kościołowi”, a z drugiej „dynamika tych darów może być realizowana jedynie w służbie konkretnej diecezji”. Podobnie jest z życiem konsekrowanym, „które nie jest przecież formą zewnętrzną lub niezależną od życia Kościoła lokalnego, ale stanowi jedyny w swoim rodzaju, naznaczony ewangelicznym radykalizmem, sposób bogatej w szczególne dary obecności wewnątrz Kościoła”. „Tradycyjna zasada wyjęcia spod kierownictwa ordynariusza, odnosząca się do wielu instytutów życia konsekrowanego, nie oznacza przestrzeni jakiejś abstrakcyjnej nadterytorialności, ani też źle rozumianej autonomii, a raczej wskazuje na głębszą interakcję pomiędzy wymiarem uniwersalnym i partykularnym Kościoła. Analogicznie, nowe ruchy charyzmatyczne, jeśli posiadają charakter ponaddiecezjalny, nie powinny uważać siebie za całkowicie autonomiczne w stosunku do Kościoła partykularnego, a raczej winny go ubogacać i służyć mu swoim szczególnym charakterem wykraczającym poza granicę jednej diecezji” - stwierdza list Kongregacji.

Wskazuje on, że „dary charyzmatyczne udzielane przez Ducha Świętego można rozpatrywać w kontekście wszystkich szczebli wspólnoty kościelnej” i różnych stanów życia. Umożliwiają one „bardziej owocną realizację zadań wynikających z chrztu, bierzmowania, małżeństwa i kapłaństwa, ale także pozwalają na lepsze duchowe pojmowanie Tradycji apostolskiej, która poza studiowaniem i przepowiadaniem przez tych, którzy obdarzeni zostali charisma veritatis certum [niezawodnym charyzmatem prawdy - KAI], może być zgłębiana «dzięki głębokiemu, doświadczalnemu pojmowaniu spraw duchowych»”.

Kongregacja wskazuje, że trzeba uznać „dobro rozmaitych charyzmatów, które pośród wiernych dają początek zrzeszeniom eklezjalnym”. Są one bowiem „rzeczywistą możliwością przeżywania i rozwijania powołania chrześcijańskiego”. Również „dla kapłanów uczestnictwo w zrzeszeniach charyzmatycznych może stanowić przypomnienie znaczenia własnego chrztu, poprzez który stali się dziećmi Bożymi, jak i własnego powołania i konkretnej misji”. Wkład „daru charyzmatycznego do kapłaństwa chrzcielnego i kapłaństwa służebnego emblematycznie wyraża się w życiu konsekrowanym”, które w swojej istocie „wpisuje się w wymiar charyzmatyczny Kościoła”. Praktykowany przez osoby konsekrowane „duch rad ewangelicznych” jest zalecany każdemu kapłanowi, tym bardziej, że wymagany od niego celibat „pozostaje wyraźnie w zgodzie z darem charyzmatycznym; jego podstawową racją nie jest funkcjonalność, ale «wyraża on szczególne upodobnienie stylu życia kapłana do samego Chrystusa», w którym przejawia się pełne oddanie siebie na służbę misji powierzonej w sakramencie kapłaństwa”.

List przypomina, że „Kodeks Prawa Kanonicznego przewiduje wiele form prawnych uznawania nowych form eklezjalnych związanych z darami charyzmatycznymi”. „Z punktu widzenia stosunku pomiędzy darami hierarchicznymi i charyzmatycznymi trzeba koniecznie zwrócić uwagę na dwa podstawowe kryteria, które powinny być traktowane łącznie:
a) poszanowanie dla specyfiki charyzmatycznej poszczególnych zrzeszeń eklezjalnych, tak aby uniknąć ciasnych form prawnych mogących zaszkodzić tej nowości, którą dany ruch niesie w sobie. Dzięki temu unikać się będzie traktowania różnych przecież charyzmatów w Kościele w sposób szablonowy.
b) Poszanowanie podstawowych zasad eklezjalnych, przy jednoczesnym wsparciu wprowadzania darów charyzmatycznych do życia Kościoła uniwersalnego i partykularnego, nie dopuszczając, aby formy charyzmatyczne były pojmowane jako równoległe do życia eklezjalnego, a nie jako te pozostające w uporządkowanym stosunku do darów hierarchicznych” - stwierdza dokument Kongregacji Nauki Wiary.

[link widoczny dla zalogowanych]

Poniżej cała treść tego listu:

List Iuvenescit Ecclesia do Biskupów Kościoła katolickiego na temat relacji między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla życia i misji Kościoła

Kongregacja Nauki Wiary

WSTĘP

Dary Ducha Świętego dla Kościoła w misji

(...)

[link widoczny dla zalogowanych]

Kongregacja Nauki Wiary: dary hierarchiczne i charyzmatyczne

Modlitwa

„Kościół odmładza się na mocy Ewangelii, a Duch Święty stale go odnawia, budując i prowadząc go «poprzez rozmaite dary hierarchiczne i charyzmatyczne»”. Tymi słowami rozpoczyna się zaprezentowany dziś w Watykanie list „Iuvenescit Ecclesia” o relacjach między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla życia i misji Kościoła. Kongregacja Nauki Wiary skierowała go do wszystkich biskupów Kościoła katolickiego. Jedne i drugie dary pochodzą od Ducha Świętego, zarówno hierarchiczne, czyli związane z sakramentem kapłaństwa, jak i charyzmatyczne, których Duch udziela według swego uznania.

Dokument zajmuje się nowymi zrzeszeniami, ruchami i wspólnotami kościelnymi, przypomina jednak, że do darów charyzmatycznych zaliczają się również zakony i stowarzyszenia istniejące już od dawna. Kongregacja Nauki Wiary „pragnie ukazać relację pomiędzy darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi, te elementy teologiczne i eklezjologiczne, których zrozumienie może sprzyjać owocnemu i uporządkowanemu udziałowi tych nowych zrzeszeń w komunii i misji Kościoła” (3). Wskazuje, że „autentyczne charyzmaty należy postrzegać jako dary o niezbywalnym znaczeniu dla życia i misji Kościoła” (9). Wezwane są one „do misyjnego otwarcia, do koniecznego posłuszeństwa pasterzom i do trwania w Kościele” (10).

Kongregacja przestrzega przed przeciwstawianiem Kościoła instytucjonalnego Kościołowi charyzmatycznemu, Kościoła „miłości” Kościołowi „instytucji” (7). Przypomina, że „również główne instytucje w Kościele są charyzmatyczne, a z kolei charyzmaty muszą w taki czy inny sposób być zinstytucjonalizowane, by zapewnić ich spójność i ciągłość” (10). Nowe ruchy i wspólnoty winny dojść do „«kościelnej dojrzałości», która niesie ze sobą pełne docenienie ich znaczenia i włączenie ich w życie «Kościołów lokalnych i parafii, trwając zawsze w komunii z pasterzami i stosując się do ich wskazań»” (2). Bowiem „wymiaru charyzmatycznego nigdy nie może zabraknąć w życiu ani w misji Kościoła” (13).

Wskazując na potrzebę uznania przez władze Kościoła darów charyzmatycznych (17), Kongregacja podaje też kryteria rozeznawania ich autentyczności. Są to: prowadzenie do świętości, zaangażowanie w misyjne głoszenie Ewangelii, wyznawanie wiary katolickiej, świadectwo komunii z całym Kościołem czy uznanie dla innych charyzmatów w Kościele. Do kryteriów tych należą też pokorna akceptacja czasu próby w rozpoznawaniu charyzmatu, obecność darów duchowych takich jak miłość, radość, pokój i człowieczeństwo, gorliwe włączenie w życie Kościoła i wymiar społeczny ewangelizacji [18].

List Kongregacji Nauki Wiary „Iuvenescit Ecclesia” podejmuje wreszcie sprawę relacji między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi w praktyce Kościoła (19-23). Wskazuje m.in., że dobre relacje między różnymi darami w Kościele wymagają „skutecznego wprowadzenia zrzeszeń charyzmatycznych w życie duszpasterskie Kościołów partykularnych” (20). Zauważa także pożytek, jaki z uczestnictwa w takich ruchach czy wspólnotach mogą odnieść kapłani i osoby zakonne (22).

[link widoczny dla zalogowanych]

Ks. Śledziewski: nowy dokument to potrzebna Kościołowi instrukcja

Tuż po publikacji dokumentu „Iuvenescit Ecclesia” ks. Sławomir Śledziewski z Kongregacji Nauki Wiary podkreślił w rozmowie z Radiem Watykańskim, że będzie on bardzo ważnym wskazaniem co do postępowania wobec nowych ruchów w Kościele. Chodzi bowiem o to, by otwierać się na rzeczywiste działanie Ducha Świętego.

„List Kongregacji Nauki Wiary «Iuvenescit Ecclesia», czyli « Kościół odmładza się», został skierowany z naszej kongregacji do biskupów. Ale oczywiście w domyśle jest on również skierowany do kapłanów, by uregulować relacje hierarchiczne Kościoła z ruchami i zakonami charyzmatycznymi. Po Soborze Watykańskim II powstało wiele ruchów, które były bardzo popierane przez Pawła VI i naszego ukochanego rodaka Jana Pawła II. List jest swoistą instrukcją, w jaki sposób mają postępować biskupi, którzy często są stawiani przed faktem dokonanym, że powstaje jakiś ruch charyzmatyczny, że są osobiste objawienia, że mówimy o różnych proroctwach. Ten list jest instrukcją, która ma pomóc Kościołom partykularnym w interpretacji tego typu zachowań i zjawisk w Kościele. Są one bardzo istotne, bo to jest także działanie Ducha Świętego w dzisiejszym Kościele, a ten musi wychodzić naprzeciw potrzebom dzisiejszego człowieka. Ta instrukcja jest pomocą w otwarciu się na ruchy charyzmatyczne, na to, co mówi Kościół, na doświadczenie duchowe. Dla tych ruchów charakterystycznym jest silny nacisk na bezpośrednie i osobiste doświadczenie Ducha Świętego, osobiste życie duchowe” – powiedział ks. Śledziewski.

[link widoczny dla zalogowanych]