Katechizm Katolicki wg. Summy teologicznej św. Tomasza z ...

Wysłany: Pią 12:22, 07 Mar 2014

o. Tomasz Pegues OP
Katechizm Katolicki według Summy teologicznej św. Tomasza z Akwinu

Teologowie i katecheci, kaznodzieje i inni nauczający, w przeważającej większości zapomnieli o Mistrzu Tomaszu z Akwinu. Zapewne z powodu tego zapomnienia mamy do czynienia z szokującym analfabetyzmem religijnym. Nie zapobiega mu ani katechizacja w szkole, ani katolickie media, ani nawet coniedzielna obecność na Mszach świętych i wysłuchiwanie kazań.

Dziś rzadko mówi się o rzeczach najważniejszych, a jeszcze rzadziej mówi się o nich klarownie, wyraźnie i zrozumiale.

Przyczyną tego opłakanego stanu rzeczy jest nie tylko brak odpowiedniej formacji w seminariach duchownych, lecz także zupełna niedostępność literatury, która dawałaby uporządkowaną i uzasadnioną wiedzę na temat podstawowych prawd wiary.

Ten brak został uzupełniony przez wydany staraniem Centrum Kultury i Tradycji znakomity Katechizm według Summy Teologicznej św. Tomasza z Akwinu. Dzieło, powstałe na początku XX wieku, napisane przez dominikanina, o. Tomasza Pegues’a, jest tym, czego potrzeba człowiekowi, którego umysł jest stale rozpraszany i zarzucany informacjami. Jest spokojnym, rzeczowym, zdecydowanym w wyrazie i treści wykładem podstawowych prawd wiary katolickiej. Autor zadał sobie ogromny trud „przełożenia” Summy Teologicznej św. Tomasza z Akwinu, dzieła wielkiego, którego lektura wymaga nieprzeciętnej wiedzy filozoficznej, na język zrozumiały dla każdego. Czytając Katechizm według Summy, mamy możność obcowania nieprzemijającą myślą Doktora Anielskiego, poddania się jego geniuszowi w formacji katolickiej, tak bardzo dziś niedoskonałej.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Wysłany: Pią 12:28, 07 Mar 2014

Poniżej przedmowa Thomasa Pegues'a, do napisanego przez niego Katechizmu Katolickiego wg. św. Tomasza z Akwinu, który niedawno ukazał się w języku polskim.

W sprawozdaniu dla Revue thomiste ojciec Coconnier zaprezentował czytelnikom tego czasopisma (którego był założycielem), dwa pierwsze tomu Komentarza francuskiego Sumy teologicznej, wypowiadając się o Summie teologicznej jako ekspert w tej materii, a nazywając ją „najpiękniejszą książką o najpiękniejszej z nauk”. Jest to echem, w literackiej i współczesnej formie, słów papieża Jana XXII, proklamującego, podczas kanonizacji świętego Tomasza z Akwinu, zaraz po przywołaniu wielu cudów, które miały miejsce za sprawa świętego doktora Kościoła: „Quot scripsit articulos, tot fecit miracula – ile napisał artykułów, tyle uczynił cudów”. W naszych czasach, odezwał się jeszcze inny głos papieski, Ojca Świętego Leona XIII (który zdawał się niezdolnym do tego, by zaprzestać wychwalać Doktora Anielskiego), deklarujący w encyklice Gravissimo Officio, że Summa Teologiczna świętego Tomasza zawiera wszystko, co mogłoby być pomyślane i dogłębnie rozpatrzone zarówno w dziedzinie rozumu, jak i wiary przez mędrców, i że to właśnie tam można znaleźć podstawowe punkty i źródła tej doktryny, która tak wybijają się na tle wszystkich innych, a którą nazywamy teologią chrześcijańską.

Ta niespotykana doskonałość Summy Teologicznej świętego Tomasza z Akwinu, otrzymała swoje najcenniejsze potwierdzenie w Motu proprio papieża Piusa X, nakazującym, aby w najważniejszych centrach studiów duchownych Summa świętego Tomasza stała się odtąd księga, którą wykładowcy tłumaczą studentom.

W końcu zaś Benedykt XV, dając ostateczne potwierdzenie wszystkich tych deklaracji pontyfikalnych uczynionych na cześć Doktora Anielskiego, w Kodeksie Prawa Kanonicznego, który jest prawem powszechnym dla całego Kościoła, zawarł w dwóch kanonach, kan. 589 oraz kan. 1366, normy mówiące że profesorowie filozofii i teologii, nauczający w Kościele, otrzymują formalne polecenie traktowania wszystkich zagadnień w nauczaniu i formacji ich uczniów, według metody, doktryny i zasad Tomasza z Akwinu oraz trzymania się tego świątobliwie.

Jest zatem obecnie rzeczą stwierdzoną, że Kościół katolicki uważa Tomasza z Akwinu za doktora kościoła, który powinien mieć szczególną pozycję pośród innych doktorów, a także to, że najgorętszym pragnieniem Kościoła jest, aby wszystkie umysły czerpały, według ich możliwości, z tego źródła światła, jakimi są pisma świętego doktora Kościoła, a w szczególności z Summy Teologicznej, która jest najpełniejsza i najdoskonalsza ze wszystkich jego dzieł.

Inspirując się tym pragnieniem, podjąłem decyzję, aby, tak dalece jak to dla mnie możliwe, udostępnić wykształconemu czytelnikowi nauczanie świętego Tomasza rozpoczynając „Commentaire français littéral de la Somme théologique” („Komentarz francuski Summy Teologicznej”).

Dzieło jest kontynuowane, dzięki Bogu, a cenne świadectwa przekonują mnie, że praca ta ułatwi studium nad arcydziełem świętego doktora Kościoła.

Lecz, z powodu swojego rozmiaru (dwanaście tomów już się ukazało, a całe dzieło będzie ich liczyło około dwudziestu), jak też ze względu na pewne elementy doktryny wymagające bardziej rozwiniętego lub technicznego wytłumaczenia, praca ta może dotrzeć tylko do wąskiego kręgu czytelników.

Czy z tego jednak powodu należałoby porzucić zamiar udostępnienia wszystkim wykładu mniej rozbudowanego, lecz nadal kompletnego, zachowującego skrupulatnie przejrzysty porządek wprowadzony przez świętego Tomasza oraz powtarzającego jego zasadniczą naukę, skarb teologii, którym jest jego nieśmiertelna Summa?

Mam nadzieję, że opracowanie to pozwoli sprowadzić istotę i piękno jego nauki z najwyższych sfer nauczania teologicznego także do środowisk, które są mniej zaznajomione z niektórymi bardzo technicznymi i dosyć specyficznymi aspektami nauczania tomizmu.

W tej książeczce można odnaleźć całą istotę nauczania wielkiej Summy Teologicznej. Żaden zasadniczy element nie został pominięty z tego, co wydawało się konieczne, by udostępnić wszystkim czytelnikom z tę wspaniałą doktrynę.

Aby ułatwić lekturę, uczynić ja atrakcyjniejszą, żywszą i wnikliwszą, zapragnąłem nadać jej formę katechizmu, która bez wątpienia jest najdoskonalszą formą nauczania w docieraniu do wszystkich umysłów. Czyż to właśnie ta forma nie jest doskonałą realizacją tego, co nazywamy nauczaniem Sokratesa, realizującym się poprzez stopniowe i uporządkowane zadawanie pytań, które pobudza ducha i prowadzi powoli do najwyższych dziedzin nauki świętej?

Jest to również doskonałe urzeczywistnienie dialogu platońskiego, gdzie umysł słuchacza jest pobudzony przez umysł mówiącego i w następstwie on zadaje pytania, a obydwa żywią się tym chlebem prawdy, kosztując najsłodszego piękna życia wspólnego na swego rodzaju boskiej uczcie.

Dedykuję tę książkę wszystkim przyjaciołom prawdy.

Znajdą oni ja tutaj przedstawioną w doskonałym porządku. A jeśli ktoś byłby na początku zdziwiony skromną formą, którą zdecydowałem się nadać wykładowi, to jednak pojmie znaczenie tego wyboru, jeśli przypomni sobie słowa Syna Bożego w Ewangelii, gdy Ten powiedział nam, że uczynienie się najmniejszym jest doskonałym warunkiem do przeniknięcia tajemnic królestwa niebieskiego: „Nisi efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in regnum cœlorum — Abscondisti hæc a sapientibus et revelasti ea parvulis.”. Prostota nie wyklucza głębi. Nauczanie Tomasza z Akwinu w Summie Teologicznej jest w takim stopniu bogate, tak płodne i tak pełne wdzięku, że także ci, którzy dogłębnie znają je w całym jego pełni, będą zachwyceni poznając je również w tym żywym i wiernym streszczeniu. Ci zaś, którzy poznają je za pomocą tego dzieła, zapragną nieodparcie poznać Summę w pełni jej wykładu doktrynalnego i w najwyższym możliwym dla nich stopniu.

Niechby mogły wszystkie umysły, które łakną i pragną prawdy, i to tej wielkiej prawdy, która jako jedyna dotyczy ostatecznego i najwyższego dobra człowieka, przystąpić do czerpania z tego źródła. Nigdzie zresztą nie znajdą jej czystszej, lub ściślej i bardziej bezpośrednio związanej z tym źródłem wody żywej, która wytryska ku życiu wiecznemu.

W Rzymie, w święto Wszystkich Świętych, 1918 roku.