Hagia Sofia -- kościół w Stambule

Wątek wydzielony stąd:
(...)
http://www.traditia.fora.pl/kosciol-w-mediach-swiat,61/turcja-w-kosciele-sw-pawla-w-tarsie-znow-bedzie,3360.html

Niech udostępniają i oddają wszystkie. Proszę popatrzeć i poczytać o tej pięknej świątyni Hagia Sofia.

Hagia Sofia -- kościół w Stambule

Hagia Sofia – kościół w Stambule (dawny Konstantynopol). Kościół Mądrości Bożej, zwany również Wielkim Kościołem.

Hagia Sophia z dobudowanymi przez muzułmanów czterema minaretami
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

https://www.youtube.com/watch?v=a--qpyX75Ik

Meczet-muzeum Hagia Sophia w Stambule mógłby służyć w dni powszednie muzułmanom, a w niedziele chrześcijanom – zaproponował Mehmet Akif Aydin z tureckiego Urzędu ds. Religii. Jego zdaniem, w ten sposób udałoby się osiągnąć kompromis w sporach wokół tej historycznej świątyni.

Dla muzułmanów i dla chrześcijan?

W rozmowie z dziennikiem „Zaman” z 6 października Akif Aydin – szef prorządowego Islamskiego Centrum Badawczego (ISAM) w Stambule – podkreślił, że rozwiązanie to nie tylko byłoby elementem łączącym muzułmanów i chrześcijan, ale także mogłoby umacniać ich gotowość do współistnienia.

Choć Hagia Sophia już od niemal 80 lat nie może być wykorzystywana dla celów sakralnych, w ostatnim czasie mnożą się żądania grup zarówno islamskich, jak i chrześcijańskich, w sprawie umożliwienia im odprawiania modłów lub nabożeństw pod jej kopułą.

Obiekt ten, zbudowany w IV wieku, ponad tysiąc lat był jedną z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa. Po zdobyciu Konstantynopola w 1453 r. przez Turków, przez kolejnych 500 lat służył jako najważniejszy meczet Cesarstwa Osmańskiego.

W Republice Tureckiej od 1934 r. Hagia Sophia jest pomnikiem kultury i muzeum. Od tamtego czasu nie mogą jej wykorzystywać do celów religijnych ani chrześcijanie, ani muzułmanie. Ma to na celu uniknięcie konfliktów na tle religijnym.

[link widoczny dla zalogowanych]

Cytat:

Obiekt ten, zbudowany w IV wieku, ponad tysiąc lat był jedną z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa. Po zdobyciu Konstantynopola w 1453 r. przez Turków, przez kolejnych 500 lat służył jako najważniejszy meczet Cesarstwa Osmańskiego.

Biada tym, którzy mają przewrotne poglądy o Duchu Świętym! Przypomnij sobie Kościół prawosławny, który nie chciał uznać katolickiej nauki o Duchu Świętym. I oto w sam dzień Zielonych Świąt 1454 r. Mahomet II wjechał do Konstantynopola i położył krwawy koniec religii chrześcijańskiej. Św. Brygida powiada: "Słusznie przeszli Grecy pod ciężkie jarzmo tureckie, skoro nie chcieli nosić słodkiego jarzma Ducha Świętego".

Powyższe z fragmentu rozmyślań dla świeckich o Duchu Św.
(...)
http://www.traditia.fora.pl/modlitwa-i-duchowosc-katolicka,4/nadchodza-zielone-swieta-rozmyslania-z-bogiem,14528.html#8758

Lud bizantyjski, który wolał w katedrze w Konstantynopolu "widzieć turban Mahometa niż kapelusz kardynała". No i zobaczyli.

Cytat:

Meczet-muzeum Hagia Sophia w Stambule mógłby służyć w dni powszednie muzułmanom, a w niedziele chrześcijanom – zaproponował Mehmet Akif Aydin z tureckiego Urzędu ds. Religii. Jego zdaniem, w ten sposób udałoby się osiągnąć kompromis w sporach wokół tej historycznej świątyni.

Nie ma kompromisów, to katedra chrześcijańska - katolicka. O takich zachętach wspólnego dzielenia miejsca kultu można też poczytać o katedrze w Kordobie, biskup Kordoby broni katedry przed islamem:
(...)
http://www.traditia.fora.pl/kosciol-w-mediach-swiat,61/muzulmanie-wywolali-burde-w-katedrze-w-kordowie,3840.html

Hagia Sophia zagrożona

Nadmierna wilgoć powoduje wiele szkód w zbudowanej za cesarza Justyniana słynnej budowli Hagia Sophia w Stambule – alarmują tureckie władze budowlane. Według informacji dziennika „Sabah”, szczególnie narażone są liczące ponad tysiąc lat mozaiki.

Do zniszczeń przyczyniła się decyzja fundacji, mającej prawa właściciela tego zabytkowego obiektu i jego faktycznego administratora. Fundacja i jej „rada naukowa” postanowiły, aby w ramach prac konserwatorskich zdjąć warstwę tynku pokrywającą ściany zewnętrzne świątyni-muzeum.

„Ci ludzie nazywają się naukowcami i nie wiedzą, jakie robią szkody” – zacytował „Sabah” znanego architekta i konserwatora zabytków, Sinana Genima. Jego zdaniem, „trzeba jak najszybciej ponownie pokryć ściany tynkiem, bo w przeciwnym razie może być źle”.

Fakt, że władzom fundacji chodziło przede wszystkim o „zmiany optyczne i estetyczne”, a nie o środki ochronne, skrytykowano też w oficjalnym raporcie władz budowlanych. Od 1985 r. świątynia znajduje się na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

Zbudowana ok. 535 r. za panowania cesarza Justyniana Wielkiego Bazylika Hagia Sophia przez niemal tysiąc lat służyła jako kościół, w pewnym okresie była największą katedrą na świecie. Po zdobyciu Konstantynopola przez sułtana Mehmeta, 1 czerwca 1453 r. zostały odprawione w Hagia Sophia pierwsze piątkowe modlitwy islamskie. Muzułmanie dobudowali m.in. cztery minarety, usunęli część fresków i mozaik, a część zamalowali.

Po upadku Cesarstwa Osmańskiego i utworzeniu Republiki Tureckiej jej założyciel, Mustafa Kemal Atatürk przekształcił świątynię w 1934 r. w muzeum. Od tamtego czasu nie mogą jej wykorzystywać do celów religijnych ani chrześcijanie, ani muzułmanie. Ma to na celu uniknięcie konfliktów na tle religijnym.

Po dziś dzień muzułmańscy fundamentaliści upominają się, aby Hagia Sophia znowu była meczetem. Od lat starania o odzyskanie dawnej świątyni podejmują też chrześcijanie, zwłaszcza prawosławni Grecy. Uważają, że obiekt powstał jako miejsce kultu chrześcijańskiego i znacznie dłużej służył chrześcijanom niż wyznawcom islamu.

Na razie jednak nie zanosi się na jakiekolwiek zmiany w tym zakresie ze względu na istniejące od dawna napięcia w stosunkach między Grekami a Turkami. Poza tym władze miejscowe powołują się na fakt, że w dzisiejszym Stambule jest bardzo niewielu chrześcijan i tak ogromna świątynia nie jest im potrzebna, nie byliby też w stanie jej utrzymać.

W listopadzie 2006 r. do muzeum wdarła się grupa działaczy muzułmańskich, aby swoją modlitwą zaprotestować przeciwko wizycie papieża Benedykta XVI w Stambule. Mimo tego protestu papież bez przeszkód odwiedził zarówno Hagia Sophia, jak i znajdujący się nieopodal niej tzw. Błękitny Meczet.

Również poprzednicy Benedykta XVI odwiedzili Hagia Sophia: w 1967 r. Paweł VI uklęknął tam na chwilę modlitwy, natomiast w 1979 r. Jan Paweł II zwiedzał muzeum modląc się na różańcu.

[link widoczny dla zalogowanych]

Turcja: Muzułmanie domagają się by Hagia Sofia stała się znów meczetem

Turcja, uważana do niedawna za jedno z najbardziej zliberalizowanych państw islamskich, wyraźnie powraca do swojej dawnej tradycji. Muzułmanie żądają, by budynek Hagia Sofii, jednego z najstarszych i największych kościołów chrześcijańskich, przekształcony przez Turków na meczet w XV wieku, znów otworzyć dla wyznawców islamu.

23 maja b.r. tysiące muzułmanów modliło się przed zabytkowym muzeum Hagia Sofia, protestując przeciwko ustawie z 1934, która zabroniła odprawiania jakichkolwiek ceremonii religijnych na terenie byłego kościoła i meczetu. Muzułmanie krzyczeli: „Zerwać łańcuchy, otworzyć meczet Hagia Sofia, Allahu Akbar" itp.

Hagia Sofia, Kościół Mądrości Bożej, zwany również Wielkim Kościołem była najwyższą rangą świątynią w Cesarstwie biznatyjskim, miejscem modłów i koronacji cesarzy. Została ufundowana przez cesarza Justyniana I Wielkiego ponad 1000 lat temu. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 r., została zdewastowana. Zniszczono w jej wnętrzu wszelkie elementy chrześcijańskie, starto ikony, zbezczeszczono krzyże itp. Hagia Sofia, jak i tysiące innych kościołów, natychmiast została przekształcona w meczet. Po rozpadzie imperium osmańskiego, w ramach szeregu reform, Ataturk w 1934 r. przekształcił kościół w „neutralne" muzeum.

W 2006 roku, kiedy papież Benedykt XVI planował odwiedzić kościół Hagia Sofia, muzułmanie byli oburzeni. Gazety tureckie przestrzegały przed furią wyznawców islamu. Apelowały, by Papież „nie nadużywał ich cierpliwości”. Przed wizytą Papieża, gang Turków zaatakował i zajął kościół Hagia Sofia, krzycząc „Allahu Akbar!”. W dniu wizyty papieża, kolejny tłum islamistów machał transparentami z napisem „Papieżu wyjedź z Turcji”. Śpiewano „Hagia Sofia jest turecka i pozostanie taka".

Potomek słynnego sułtana Mehmeda II Zdobywcy twierdzi, że muzułmanie mają „słuszne prawo” domagać się otwarcia Hagia Sofii dla celów kultu religijnego.

Za: [link widoczny dla zalogowanych]

Hagia Sofia. Wielki meczet zamiast atrakcji turystycznej?

Trójka mieszkańców z tureckiej prowincji napisała list do parlamentu z żądaniem przekształcenia najsłynniejszego zabytku Stambułu i całego kraju, dawnej bizantyjskiej świątyni, Hagia Sophia, w meczet. I parlamentarna komisji ds. petycji zajęła się sprawą.

Do listu załączono wyniki przeprowadzonego przez samych zainteresowanych sondażu wśród ich krajan. Na 400 zapytanych 97 proc. uznało, że Hagia Sophia powinna być ponownie oddana muzułmanom do użytku religijnego. Komisja dostała też kilkanaście innych petycji w tej sprawie. I zamierza poprosić o opinie ekspertów - napisał dziennik "Hürriyet".

Hagia Sophia, kościół Mądrości Bożej, był najważniejszą świątynią Cesarstwa Bizantyjskiego, symbolem Kościoła wschodniego. W obecnym kształcie (oczywiście bez minaretów) pochodzi z VI wieku. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w połowie XV wieku przekształcona w meczet. Była nim do czasów Atatürka. Od 1935 roku jest muzeum.

Tak wygląda najsłynniejszy zabytek Stambułu

(filmik do obejrzenia)

https://www.youtube.com/watch?v=ng--WLT0Xjc

[link widoczny dla zalogowanych]

Hagia Sophia

[link widoczny dla zalogowanych]

http://www.youtube.com/watch?v=Lb3fhu3tFS8

Turcja: muzułmanie chcą znowu zamienić Hagia Sophia na meczet

Muzułmanie zapowiadają kolejną próbę zamienienia na meczet kościoła Mądrości Bożej (Hagia Sophia) w Stambule, który aktualnie jest muzeum.

Obawy są uzasadnione, gdyż w ostatnim czasie wyznawcy islamu zdołali przekształcić w meczety dwa inne tureckie kościoły-muzea pod tym samym wezwaniem Mądrości Bożej: w Nicei, gdzie odbył się pierwszy Sobór Powszechny, i w Trabzonie. Hagia Sophia w Konstantynopolu była najważniejszą świątynią chrześcijańską cesarstwa. Po podbiciu go w 1453 r. stała się meczetem, a muzeum w 1923 r., gdy powstała republika Turcji. Mimo chrześcijańskiego rodowodu świątyni muzułmanie roszczą sobie do niej prawa i usiłują na powrót uczynić z niej meczet.

Ostatnio na pokładach samolotów tureckich linii lotniczych można otrzymać magazyn SkyLife z obszernym artykułem po angielsku i turecku nt. zamienienia kościoła-muzeum w meczet. Na okładce jest fotografia świątyni z podpisem „Meczet sułtanów”. Autor dowodzi, że Hagia Sophia zyskała świetność dopiero po podboju Konstantynopola i jest pamiątką wielkości jego zdobywcy Mehmeda II. Ignoruje natomiast zupełnie jej długą historię chrześcijańską.

Komentując projekt muzułmanów Patriarcha Ekumeniczny stwierdził, że jeśli Hagia Sophia ma na powrót stać się miejscem kultu, to wyłącznie chrześcijańskiego. W przeciwnym razie powinna pozostać muzeum. Bartłomiejowi I udało się niedawno przywrócić do użytkowania kościół św. Eliasza w stambulskiej wielokulturowej dzielnicy Karakoy. W 134-letniej świątyni od początku sierpnia znowu odbywają się nabożeństwa, choć nie ma tam jeszcze stałego kapłana. Tymczasem tureckie władze zaplanowały rewitalizację terenu, w ramach której zamierzają zburzyć kościół, a na jego miejscu wybudować hotel. Informacja ta wstrząsnęła lokalną wspólnotą prawosławną. Wierni chcą obronić odzyskaną świątynię w oparciu o prawo o budowlach zabytkowych. Mają nadzieję, że władze uznają kościół za zabytek, mimo że od 1972 r. pełnił on funkcje obiektu handlowego.

[link widoczny dla zalogowanych]

Cytat:

(...) Na okładce jest fotografia świątyni z podpisem „Meczet sułtanów”. Autor dowodzi, że Hagia Sophia zyskała świetność dopiero po podboju Konstantynopola i jest pamiątką wielkości jego zdobywcy Mehmeda II. Ignoruje natomiast zupełnie jej długą historię chrześcijańską. (...)

Proponuję poczytać tu:
(...)
http://www.traditia.fora.pl/bracia-w-wierze-swiat-postepu,19/turecki-premier-atakuje-chrzescijanski-konstantynopol,9851.html

Grecja krytykuje Turcję za plany przekształcenia w meczet dawnej chrześcijańskiej świątyni Hagia Sophia w Stambule. Obecnie mieści się w niej muzeum

Kłótnia o Hagia Sophia

Wicepremier Turcji Bulent Arinc liczy na to, że niedługo zmieni się status tego obiektu i zostanie on przekształcony w "Meczet Hagia Sophia".

Hagia Sophia, dawniej chrześcijański Kościół Mądrości Bożej ma prawie 1500 lat. Mieściła się w nim siedziba patriarchy Konstantynopola. W 1453 roku świątynia znalazła się w granicach Imperium Osmańskiego i przekształcono ją w meczet. W 1935 roku otwarto tam muzeum.

MSZ Grecji oświadczyło, że zapowiedź tureckich władz o przekształceniu świątyń chrześcijańskich z okresu Bizancjum w meczety obraża uczucia religijne milionów wyznawców Chrystusa. Turcja odrzuciła te zarzuty, twierdząc, że Grecja nie powinna nikogo pouczać o wolności religijnej. Władze w Ankarze skrytykowały Ateny za brak poszanowania miejsc kultu muzułmańskiego i zabytków z okresu, gdy Grecja znajdowała się pod panowaniem Imperium Osmańskiego.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wysłany: Pią 19:19, 07 Mar 2014

Patriarcha Konstantynopola: Hagia Sophia nie będzie meczetem, została wybudowana, by świadczyć o wierze chrześcijańskiej

Jeśli bazylika Hagia Sophia ma znowu stać się miejscem kultu, to musi to być kult chrześcijański. Została ona wybudowana, aby świadczyć o wierze chrześcijańskiej – oświadczył prawosławny patriarcha Konstantynopola. Bartłomiej I zdecydowanie sprzeciwił się planom przekształcenia tej starożytnej świątyni w meczet.

Jak podała turecka prasa, powołując się na źródła zbliżone do rządu, premier Erdogan, miałby przekazać świątynię muzułmanom za niespełna trzy miesiące, 30 maja. Patriarcha Bartłomiej zapowiedział, że będą się temu sprzeciwiać wszyscy chrześcijanie, zarówno prawosławni, jak i katolicy i protestanci. Bazylika Hagia Sophia jest świadectwem trwałej obecności chrześcijaństwa na tych ziemiach. Jest ona punktem odniesienia dla nas wszystkich – podkreślił Bartłomiej I.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wysłany: Nie 11:07, 23 Mar 2014

Hagia Sophia zostanie meczetem? Grecy reagują

Grecy są oburzeni tureckimi planami stworzenia meczetu w murach świątyni-muzeum Haghia Sophia. Ateny ostrzegają Ankarę, że realizacja tego zamysłu ściągnie na Turcję falę krytyki. Grecki minister kultury Panos Panaiotopoulos podkreślił, że jeśli budynek miałby kiedyś pełnić funkcje religijne, to tylko jako prawosławna cerkiew.

- Jest rzeczą niedopuszczalną, by pomniki światowej cywilizacji nie były dostępne dla wszystkich, bez znaczenia jakiego są wyznania – powiedział grecki minister na antenie telewizji Al-Jazeera. – Uczynienie meczetu z największej na świecie chrześcijańskiej świątyni wpłynie fatalnie nie tylko na stosunki grecko-tureckie. Będzie obrazą historii chrześcijaństwa i stosunków chrześcijańsko-muzułmańskich – dodał.

W kwietniu ubiegłego roku po długich sporach prawnych budynek Haghia Sophia stał się własnością Islamskiej Fundacji Sułtana Ahmeda. W związku z tym przedstawiciel tej organizacji poinformował, że skoro sąd pozwolił na funkcjonowaniu w tym miejscu meczetu, budynek nie może być już wykorzystywany w żadnych innych celach.

Świątynia konsekrowana w roku 537 do roku 1453 pełniła funkcję soboru patriarchy Konstantynopola. Od 1453 do 1935 była meczetem. W roku 1935 Mustafa Kemal Ataturk, dążąc do sekularyzacji kraju, zamienił meczet w muzeum. Od 1985 roku Haghia Sophia znajduje się na światowej liście zabytków UNESCO.

Źródło: „Al-Jazeera”

Za: [link widoczny dla zalogowanych]

Wysłany: Nie 11:16, 23 Mar 2014

Cytat:

(...)
Świątynia konsekrowana w roku 537 do roku 1453 pełniła funkcję soboru patriarchy Konstantynopola. (...)

"(...) Biada tym, którzy mają przewrotne poglądy o Duchu Świętym! Przypomnij sobie Kościół prawosławny, który nie chciał uznać katolickiej nauki o Duchu Świętym. I oto w sam dzień Zielonych Świąt 1454 r. Mahomet II wjechał do Konstantynopola i położył krwawy koniec religii chrześcijańskiej. Św. Brygida powiada: "Słusznie przeszli Grecy pod ciężkie jarzmo tureckie, skoro nie chcieli nosić słodkiego jarzma Ducha Świętego".

[link widoczny dla zalogowanych]

Hagia Sophia. Porażka obojętnego Zachodu?

Budynek uważany przez wielu za jeden z najwspanialszych obiektów architektury sakralnej pierwszego tysiąclecia chrześcijaństwa znów ma stać się meczetem. Niewielka, zastraszana grupka tureckich chrześcijan nie jest w stanie przeciwstawić się tym planom. Nieliczne protesty Zachodu pozostają bez echa.

- Jeśli bazylika Hagia Sophia ma znowu stać się miejscem kultu, to musi to być kult chrześcijański. Została ona wybudowana, aby świadczyć o wierze chrześcijańskiej. O jej trwaniu i jej wieczności - oświadczył prawosławny patriarcha Konstantynopola. Bartłomiej I zdecydowanie sprzeciwia się planom przekształcenia tej wspaniałej świątyni w meczet. Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopola od wiosny ubiegłego roku wydał w tej sprawie kilka oświadczeń. W jednym z nich ostro skrytykował artykuł, jaki ukazał się w „Skylife”, oficjalnym czasopiśmie linii Turkish Airlines. Turyści mogli przeczytać w gazecie, że „do muzeum powraca niepowtarzalna, duchowa aura odnosząca się do czasów, kiedy był tam wspaniały meczet”.

Jak podała turecka prasa, powołując się na źródła zbliżone do rządu, premier Recep Tayyip Erdoğan miałby przekazać świątynię muzułmanom już za dwa miesiące - 30 maja br. Patriarcha Bartłomiej zapowiedział, że będą się temu sprzeciwiać wszyscy chrześcijanie, tak prawosławni i katolicy, jak i protestanci. - Bazylika Hagia Sophia jest świadectwem trwałej obecności chrześcijaństwa na tych ziemiach. Jest ona punktem odniesienia dla nas wszystkich - podkreślił Bartłomiej I.

Jakie są zatem szanse, że Hagia Sophia zachowana zostanie w obecnym kształcie? Przypomnijmy, że świątynia pełni w tej chwili typowo świecką funkcję i od roku 1935 jest jednym z najbardziej znanych muzeów w Turcji. Została ufundowana przez Justyniana I Wielkiego. W obecnym kształcie powstała w okresie od 23 lutego 532 do 27 grudnia 537. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 przekształcona została w meczet (wtedy m. in. dobudowano minarety). Świątynię miał przyćmić Błękitny Meczet wybudowany w XVII w. Czy tak się stało, trudno dziś jednoznacznie osądzić. Obecnie Hagia Sophia jest muzeum.

Według najnowszych danych szacunkowych, muzułmanie stanowią dziś nieco ponad 98 procent ludności Turcji. Pozostali to głównie chrześcijanie, Żydzi, bahaiści oraz ateiści i agnostycy. Tych ostatnich przybywa głównie w dużych miastach. Nie mamy żadnych powodów, by nie wierzyć tym statystykom. Teoretycznie konstytucja turecka gwarantuje wolność wyznania. Na straży świeckości państwa stoi natomiast turecka armia – druga pod względem liczebności armia w NATO.

Dziś coraz mniej liczne społeczności chrześcijańskie, zamieszkujące głównie Stambuł i częściowo wybrzeże Morza Czarnego, nie mają żadnej znaczącej reprezentacji, własnych organizacji czy stowarzyszeń. Nic w tym dziwnego. Wyznawcy Chrystusa stanowią obecnie 0,13 proc. mieszkańców ludności.

Życie chrześcijan w Turcji (głównie prawosławnych o greckich i bułgarskich korzeniach) skupia się wokół ich parafii. To samo dotyczy jeszcze mniej licznych katolików i grekokatolików. Na terenie Turcji jest obecnie ponad 230 funkcjonujących świątyń katolickich i innych wyznań chrześcijańskich. Największą działającą katolicką świątynią jest zbudowany na początku XX wieku kościół pw. Świętego Antoniego z Padwy. Znajduje się on w stambulskiej dzielnicy Beyoglu.

Strach chrześcijan przed podjęciem jakichkolwiek działań w obronie Hagia Sophii wzmogły wydarzenia z czerwca 2010 roku. 63-letni włoski biskup Luigi Padovese został pchnięty nożem gdy wchodził do domu w Iskenderunie na południowym-wschodzie Turcji. Włoski duchowny był przewodniczącym Konferencji Biskupów Tureckich. Trzy lata wcześniej w Izmirze 19-latek dźgnął nożem katolickiego księdza Adriana Franchiniego. Był też napad na wydawnictwo publikujące Biblię – trzech jego pracowników zostało brutalnie zamordowanych. W tej sytuacji garstka tureckich chrześcijan, najczęściej w podeszłym już wieku, ma bardzo niewielkie szanse i możliwości przeciwstawienia się ogólnotureckiej akcji pod hasłem „Hagia Sophia znów meczetem”.

Pesymistycznie nakazują spoglądać w przyszłość także wydarzenia, do jakich doszło w roku 2012 w Trabzonie nad Morzem Czarnym. Tamtejsze władze religijne (diyanet) wygrały proces z tureckim ministerstwem kultury. Ministerstwo miało przez dziesięciolecia bezprawnie okupować teren świątyni, która - podobnie jak stambulska – nosi nazwę Hagia Sophia. Od 5 lipca 2012 roku dwie trzecie świątyni zamieniono na meczet. Natychmiast rozpoczęły się prace prowadzące do gruntownej rekonstrukcji budynku. Liczne freski zostały zamazane, pojawiły się typowe dla meczetów dywany. Nie obyło się bez protestów; najliczniejsze były te ze strony lokalnych architektów oraz grupy uczniów z jednej ze szkół w Trabzonie. Protesty – jak można było przypuszczać – „utonęły” w morzu muzułmańskich pochwał odnoście decyzji.

Mocniejsze głosy potępienia popłynęły z sąsiedniej Grecji. Za sprawą Greków, na Facebooku rozpoczęła się kampania mająca na celu zmuszenie Turków do zmiany decyzji. Organizatorami internetowej akcji była (na co warto zwrócić szczególna uwagę) grupa „Save the Ottoman monuments in Greece” („Zachowaj otomańskie zabytki w Grecji”) i dwie greckie organizacje pozarządowe „Cool Culture” oraz Międzynarodowe Centrum Kultury i Dziedzictwa z Rodos.

Kto zatem ma realne szanse stanąć w obronie stambulskiej świątyni Mądrości Bożej? Kto w imieniu samych Turków i całej chrześcijańskiej wspólnoty międzynarodowej może zapobiec majowej decyzji Ankary o przeistoczeniu bizantyjskiego dzieła sztuki w jeden z wielu stambulskich meczetów? A tych jest już ponoć nad Bosforem około 3000! Obrona dotychczasowego statusu świątynii musi nadejść z zewnątrz.

Ostatnie lata pokazują, że dwóm krajom, Grecji i Rosji, szczególnie zależy na zachowaniu status quo świątyni nad Bosforem. – Coraz liczniejsza grupa tureckich polityków ze sporu wokół Hagia Sophii chce stworzyć swoistą grę polityczną. Oczywiście – w ostatecznym rozrachunku – wygraną przez nich – uważa Stanisław Tarasow, przewodniczący Centrum Bliskiego Wschodu i Kaukazu w Rosji. – Politycy ci nawołując do tworzenia meczetów z dawnych świątyń bizantyjskich, rzucają tym samym wyzwanie i poddają próbie cały świat chrześcijański. Hagia Sophia w Stambule i w Trabzonie to nie są przypadki odosobnione. Już wkrótce słowa „salat” (muzułmańska modlitwa) zabrzmią zza murów Monastyru Stoudios – najstarszego bizantyjskiego klasztoru na terenie Turcji. To bardzo niebezpieczna tendencja, w której obecna władza wykorzystuje islam jako bezbłędny drogowskaz. I to zarówno w polityce wewnętrznej, jak i zagranicznej – mówi Tarasow.

Spór o przyszły status świątyni w Stambule to tylko jeden z „punktów” nie słabnącego konfliktu grecko-tureckiego. Gdy tylko pojawił się pomysł przekształcenia Hagia Sophii w meczet, władze tureckie natychmiast przeszły do „kontrataku”. Ankara zarzuciła Grecji, że ta robi wszystko, by zabytki epoki otomańskiej popadły tam jak najszybciej w ruinę. „Ateny to jedyna europejska stolica, w której nie ma ani jednego funkcjonującego meczetu dla liczącej blisko 100 tysięcy mieszkańców mniejszości tureckiej” – czytamy w niedawnym oświadczeniu Ankary.

Za Oceanem temat statusu stambulskiej świątyni poruszany jest od roku 2007. Grupa wpływowych biznesmenów i polityków działa na rzecz przywrócenia Hagia Sophii statusu chrześcijańskiej świątyni. Powstała Free Agia Sophnia Council (Rada Wyzwolenia Hagia Sophii). Jej dzialalność trudno jednak nazwać aktywną czy – tym bardziej – owocną. Problem świątyni poruszany jest od czasu do czasu na posiedzeniach Komitetu ds. Praw Człowieka Kongresu USA. Obrońcami chrześcijańskiego charakteru budynku są częściej przedstawiciele demokratów. Losem Hagia Sophii szczególnie interesuje się Raymond Buckley, polityk z New Hamshire. – Nie możemy pozbawić ludzi możliwości modlenia się w świętym dla nich miejscu. Niedopuszczalne jest, aby Hagia Sophia i jej najbliższa okolica pełniła rolę sklepu z pamiątkami i miejsca podrzędnych koncertów. Niedopuszczalne jest tolerowanie codziennego obrażania prawosławnych, poniżania ich i gardzenie ich wartościami. Nie tylko zresztą prawosławnych, wszystkich chrześcijan – uważa Buckley. Takich mocnych głosów nie słychać niestety w USA wiele. A jeśli się już pojawiają, to nie trafiają zazwyczaj na podatny grunt.

Przewodniczący Rady Wyzwolenia Hagia Sophii, Chris Spirou, powiedział w wywiadzie udzielonemu rosyjskiej gazecie „Zawtra”, że rada czyni starania, by świątynia ponownie zajęła miejsce należne jej w chrześcijańskim świecie. – Hagia Sophia nigdy nie była meczetem. Była miejscem zdobytym przez agresywnego sułtana. Jakże zatem możemy toczyć jakikolwiek spór na temat jej przyszłości – to rzadko spotykany ostry ton wypowiedzi na temat Hagia Sophii. Chris Spirou podkreśla, że Hagia Sophia pełni dla prawosławnych taką samą rolę jak Bazylika Św. Piotra dla katolików, Al-Kaaba w Mekce dla muzułmanów, czy wreszcie Ściana Płaczu dla Żydów.

Dyplomatycznie i dość racjonalnie podchodzą do problemu tureccy protestanci. Carlos Madrigal uważa, że do sprawy należy podejść z zupełnie innej strony. Premier Erdoğan w roku 2012 zapowiedział, że Turcja wybuduje najpotężniejszy meczet na świecie (dla 30 tys. wiernych, z sześcioma minaretami). Ponoć ma być widoczny z każdego miejsca Stambułu. Madrigal wskazuje, że należy zdecydowanie poprzeć ten projekt. „Może w ten sposób tureccy muzułmanie skupią się na nowym projekcie, a nie na pomysłach przekształcenia Hagia Sophii w meczet” – sugerują stambulscy protestanci.

W roku 2005, w czasie 59. Sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku ówczesny hiszpański premier, Jose Luis Rodriguez Zapatero, i premier tureckiego rządu Recep Tayyib Erdoğan podpisali umowę zatytułowaną "Sojusz Cywilizacji". W wielkim skrócie umowa ta zapobiegać ma wszelkim sporom i konfliktom religijnym między Wschodem a Zachodem, odnosić się do poszanowania wszystkich wielkich i mniejszych religii. Strony zobowiązały się też do zwalczania symptomów ekstremizmu. Rządzący i umacniający swoją władzę Erdoğan o tym już nie pamięta lub pamietać nie chce.

Jeśli społeczność międzynarodowa nie podejmie dziś zdecydowanych kroków, by zapobiec przeistoczeniu symbolu chrześcijaństwa w meczet, nawet na Zachodzie powstawać będą meczety o szczególnie wymownej nazwie. W Berlinie i wschodnioniemieckim Halle muzułmanie już cieszą się dwoma meczetami Hagia Sophia .

[link widoczny dla zalogowanych]

Co jakiś czas takie chcenie się odzywa:

Turcy znowu chcą urządzić meczet w głównym kościele Konstantynopola, zamienionym na muzeum

W Turcji znowu planuje się przywróceniu kościołowi Hagia Sophia w Stambule funkcji meczetu. Świątynię Mądrości Bożej, wzniesioną w Konstantynopolu w VI wieku, sułtan Mehmed II Zdobywca zamienił na meczet zaraz po zajęciu miasta w 1453 r. Natomiast w 1934 r. władze świeckiego państwa tureckiego urządziły w nim muzeum.

80 lat po zamienieniu Hagia Sophia na muzeum wniosek o przywrócenie tam meczetu zgłosił w tureckim parlamencie mało znany poseł niezależny Hami Yildirim, ale wydaje się, że za inicjatywą stoi rząd. Niedawno premier Turcji Recep Tayyip Erdoğan wyraził pragnienie, by w przypadającą 29 maja rocznicę zdobycia Konstantynopola przez Turków odbyły się w Hagia Sophia muzułmańskie modlitwy. W Stambule mówi się, że na uroczystości mają przybyć zwierzchnicy muzułmanów z całego świata, a słynna świątynia będzie odtąd pełnić na przemian funkcje meczetu i muzeum, podobnie jak tamtejszy Meczet Błękitny. Turecki rząd chciałby wyciszyć reakcje na powrót meczetu wyrażeniem zgody na otwarcie zamkniętej ponad 40 lat temu, w 1971 r., prawosławnej szkoły teologicznej na wyspie Halki. Patriarcha Bartłomiej był jednak zawsze przeciwny takiej zamianie i przywróceniu meczetu w Hagia Sophia.

[link widoczny dla zalogowanych]